„Czarna pszczoła” w Polsce! Niezwykłe obserwacje zadrzechni fioletowej

Od pewnego czasu pojawiają się doniesienia o obserwacjach „czarnej pszczoły” w Polsce.

Choć nazwa ta może być nieznana wielu osobom, owad ten jest faktycznie gatunkiem błonkówki z rodziny pszczołowatych, znanym oficjalnie jako zadrzechnia fioletowa. W 2002 r. uznano ją za wymarłą na terenie Polski, ale kilka lat później zaczęła ponownie pojawiać się w kraju. Dlaczego mimo to spotykamy ją obecnie w Polsce? Oto kilka ciekawych faktów o tym fascynującym owadzie.

Kim jest „czarna pszczoła”?

Zadrzechnia fioletowa (Xylocopa violacea) to największy przedstawiciel polskich pszczół, osiągający nawet 2,5 cm długości. Nazwa „czarna pszczoła” jest związana z charakterystyczną, ciemnofioletową barwą ciała i fioletowymi skrzydłami, które mocno wyróżniają się wśród innych owadów.

Wyjątkowe cechy zadrzechni fioletowej

• Kolor ciała: Ciemnofioletowa, prawie czarna barwa.
• Skrzydła: Fioletowe, metalicznie połyskujące.
• Rozmiar: Największa pszczoła w Polsce, osiąga do 2,5 cm długości.

Powrót zadrzechni fioletowej

W 2002 r. pszczołę tę uznano za wymarłą, ponieważ nie była spotykana w Polsce przez ponad 70 lat. Przyczyną wyginięcia było głównie zanikanie jej naturalnych siedlisk, takich jak próchniejące stare drzewa oraz kurczenie się terenów stepowych.

Pierwsze obserwacje po latach

W 2005 r. zaczęto obserwować pojedyncze przypadki zadrzechni fioletowej w Polsce. W 2018 r. odkryto aż 28 nowych stanowisk tego owada w miejscach takich jak Wrocław, Miechów, Bieszczady Zachodnie oraz Poleski Park Narodowy.

Obecny status ochrony zadrzechni fioletowej

W latach 2004-2014 zadrzechnia fioletowa była objęta ścisłą ochroną gatunkową, a po 2014 r. objęto ją ochroną częściową. Obecnie jej liczebność w Polsce wzrasta, ale nadal pozostaje niewielka. Dlatego warto wiedzieć, jak możemy pomóc w jej ochronie.

Jak ochronić „czarną pszczołę”?

Zadrzechnia fioletowa jest pożytecznym zapylaczem i nie stanowi zagrożenia dla ludzi. Aby chronić ten gatunek, należy:

1. Pozostawiać spróchniałe, suche drewno lub usychające pnie drzew w nasłonecznionych skrajach lasów, dolinach rzecznych, winnicach, sadach, ogrodach oraz na terenach zielonych miast.
2. Zapewnić bazę pokarmową w pobliżu gniazda zadrzechni, taką jak komonica zwyczajna, kozibród łąkowy, świerzbnica polna, koniczyny, śliwa, głóg czy kruszyna.
3. Unikać zbliżania się do gniazda, ponieważ zadrzechnia może bronić swojego miejsca gniazdowania.

Jak przygotować schronienie dla zadrzechni?

Można także samodzielnie przygotować schronienie dla zadrzechni fioletowej. Oto jak to zrobić:

1. Nawiercić otwory o średnicy 10, 15 i 20 mm oraz długości 10, 15 i 20 cm w drewnianych klockach (najlepiej z drewna wierzbowego).
2. Przymocować elementy na wysokości około 3 metrów w miejscach osłoniętych od wiatru i deszczu, np. przy altanach.
3. Unikać używania środków chemicznych, także tych do konserwacji przedmiotu.

Znaczenie zadrzechni fioletowej dla ekosystemu

Badania wykazują, że rozwój aż 80% gatunków roślin na świecie jest zależny od pracy zapylaczy. Ich znaczenie dla rolnictwa i gospodarki żywnościowej człowieka jest fundamentalne. Zadrzechnia fioletowa odgrywa w tym ważną rolę, ponieważ zapyla rośliny takie jak koniczyny, komonica czy kozibród.

Rekomendacje Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska

1. Pozostawianie spróchniałych drzew w ogrodach i lasach.
2. Sadzenie roślin, które są bazą pokarmową dla zadrzechni.
3. Unikanie niepokojenia gniazd „czarnej pszczoły”.

Podsumowanie

Zadrzechnia fioletowa to fascynujący owad, który powrócił do Polski po wielu latach nieobecności. Choć liczebność tego gatunku wzrasta, nadal wymaga on naszej troski. Wspieranie naturalnych siedlisk oraz zapewnienie odpowiedniej bazy pokarmowej pomoże zachować „czarną pszczołę” na dłużej w naszym kraju.