Wszywka na alkoholizm – jak działa, dla kogo jest i jakie niesie ryzyka?

„Wszywka” na alkoholizm – skuteczność, ryzyka i opinie specjalistów. Terapia disulfiramem – czy wszywka może naprawdę pomóc w leczeniu alkoholizmu?

Alkoholizm jest jednym z najpoważniejszych problemów zdrowotnych i społecznych współczesnego świata. Walka z uzależnieniem od alkoholu wymaga podejścia kompleksowego, obejmującego zarówno aspekty fizyczne, jak i psychologiczne. Jedną z metod wspierających terapię alkoholizmu jest tzw. „wszywka alkoholowa”, czyli zabieg polegający na wszyciu pod skórę leku, który wywołuje reakcje awersyjne po spożyciu alkoholu. Choć metoda ta stosowana jest w Polsce i na świecie od lat, budzi wiele kontrowersji i wywołuje różnorodne opinie, zarówno wśród pacjentów, jak i specjalistów.

Czym jest „wszywka” na alkoholizm?

„Wszywka” na alkoholizm to popularna nazwa zabiegu medycznego, polegającego na umieszczeniu pod skórą pacjenta leku o nazwie disulfiram. Disulfiram działa jako inhibitor enzymu dehydrogenazy aldehydowej, który jest kluczowy w metabolizmie alkoholu w organizmie. Kiedy osoba, która ma wszytą „wszywkę”, spożywa alkohol, jej ciało nie jest w stanie prawidłowo rozkładać aldehydu octowego, co prowadzi do nagromadzenia tej toksycznej substancji we krwi. W rezultacie pacjent doświadcza bardzo nieprzyjemnych objawów, które skutecznie zniechęcają do dalszego spożycia alkoholu.

Jak działa disulfiram?

Disulfiram, który jest głównym składnikiem „wszywki”, działa poprzez blokowanie działania enzymu odpowiedzialnego za rozkładanie aldehydu octowego w organizmie. Aldehyd octowy jest pośrednim produktem metabolizmu alkoholu, który w normalnych warunkach jest szybko przekształcany w mniej szkodliwe substancje i usuwany z organizmu. W obecności disulfiramu proces ten zostaje zatrzymany, co prowadzi do nagromadzenia aldehydu octowego we krwi, a to z kolei wywołuje silną reakcję fizyczną.

Objawy po spożyciu alkoholu przy wszytej wszywce

Spożycie alkoholu przez osobę, która ma wszyty disulfiram, wywołuje natychmiastową i bardzo nieprzyjemną reakcję organizmu. Typowe objawy, które mogą wystąpić, to:

• Silne zaczerwienienie twarzy,
• Bóle głowy,
• Nudności i wymioty,
• Zawroty głowy,
• Uczucie duszności,
• Przyspieszone tętno,
• Silne poczucie lęku i dyskomfortu.

Te objawy mogą trwać od kilkudziesięciu minut do kilku godzin, w zależności od ilości spożytego alkoholu i indywidualnej reakcji organizmu. W skrajnych przypadkach, gdy spożyta ilość alkoholu jest znaczna, reakcja może być bardzo poważna i wymagać interwencji medycznej.

Kto może skorzystać z wszywki alkoholowej?

Wszywka alkoholowa jest dedykowana osobom, które mają problem z utrzymaniem abstynencji i chcą zyskać dodatkową pomoc w walce z uzależnieniem. Jest to metoda stosowana głównie w przypadkach, gdy tradycyjne podejścia terapeutyczne, takie jak psychoterapia czy spotkania grup wsparcia, nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, a pacjent nadal ma trudności z kontrolowaniem picia.

Wszywka nie jest jednak rozwiązaniem dla wszystkich. Istnieją przeciwwskazania, które należy wziąć pod uwagę przed wykonaniem zabiegu:

• Choroby serca: Silne reakcje organizmu na alkohol mogą stanowić zagrożenie dla osób z problemami kardiologicznymi.
• Zaburzenia psychiczne: Osoby z ciężką depresją, lękami lub innymi zaburzeniami psychicznymi mogą doświadczyć nasilenia objawów po wszyciu disulfiramu.
• Problemy z wątrobą i nerkami: Disulfiram jest metabolizowany w wątrobie, dlatego osoby z chorobami wątroby powinny unikać tej metody leczenia.

Przed wszyciem wszywki konieczna jest konsultacja z lekarzem, który oceni stan zdrowia pacjenta i zdecyduje, czy ta metoda jest odpowiednia.

Jak długo działa wszywka?

Efekt działania wszywki alkoholowej jest czasowy. Najczęściej wszywka działa przez okres od 6 do 12 miesięcy, w zależności od dawki i rodzaju preparatu. Po tym czasie disulfiram jest stopniowo usuwany z organizmu, a jego działanie zanika. To, jak długo działa wszywka, może być również zależne od indywidualnych cech organizmu, w tym od metabolizmu i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Skuteczność wszywki alkoholowej

Skuteczność wszywki alkoholowej budzi wiele kontrowersji. Z jednej strony, wielu pacjentów zgłasza, że wszywka pomogła im powstrzymać się od picia, przynajmniej przez okres jej działania. Dla wielu osób sama myśl o silnych, nieprzyjemnych objawach po spożyciu alkoholu jest wystarczającym bodźcem, aby zachować abstynencję.

Z drugiej strony, terapeuci uzależnień są zgodni co do tego, że wszywka nie jest metodą, która leczy uzależnienie. Jest to jedynie środek wspomagający, który może pomóc pacjentowi w okresie abstynencji, ale nie rozwiązuje podstawowych przyczyn uzależnienia, takich jak mechanizmy psychologiczne i emocjonalne. Długoterminowa abstynencja i zdrowienie wymagają kompleksowego podejścia terapeutycznego, obejmującego psychoterapię, grupy wsparcia oraz rozwijanie nowych sposobów radzenia sobie z emocjami i stresem.

Opinie terapeutów uzależnień

Większość specjalistów od uzależnień uważa, że wszywka powinna być stosowana jako element szerszego programu terapeutycznego. Psychoterapia, zarówno indywidualna, jak i grupowa, jest kluczowym elementem leczenia uzależnienia od alkoholu. Pomaga pacjentowi zrozumieć mechanizmy swojego nałogu, nauczyć się nowych sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami i stresem oraz rozwijać zdrowe nawyki, które zastąpią picie.

Wszywka może być traktowana jako narzędzie tymczasowe, które wspiera pacjenta w utrzymaniu abstynencji, szczególnie w pierwszych miesiącach leczenia, gdy ryzyko nawrotu nałogu jest najwyższe. Jednak samo wszycie wszywki bez wsparcia terapeutycznego jest uważane za nieskuteczne w dłuższej perspektywie.

Ryzyka i skutki uboczne

Choć wszywka alkoholowa jest ogólnie uważana za bezpieczną procedurę, istnieją pewne ryzyka i potencjalne skutki uboczne, które należy wziąć pod uwagę. Przede wszystkim, reakcje po spożyciu alkoholu w obecności disulfiramu mogą być bardzo silne i zagrażające życiu, szczególnie jeśli pacjent spożyje dużą ilość alkoholu.

Możliwe skutki uboczne wszywki to:

• Zaburzenia pracy serca, takie jak arytmia,
• Problemy z oddychaniem,
• Wysypki skórne,
• Problemy z wątrobą,
• Zwiększone ryzyko lęków i depresji.

W związku z tym przed podjęciem decyzji o wszyciu wszywki konieczna jest dokładna ocena stanu zdrowia pacjenta przez lekarza. Należy również pamiętać, że wszywka nie jest metodą, którą można stosować przez całe życie – disulfiram stopniowo wyczerpuje się w organizmie, co oznacza, że po kilku miesiącach pacjent powinien rozważyć inne formy terapii.

Alternatywy dla wszywki

Wszywka alkoholowa nie jest jedyną metodą leczenia uzależnienia od alkoholu. Istnieje wiele innych, bardziej trwałych i skutecznych podejść terapeutycznych, które mogą wspomóc proces zdrowienia. Do najpopularniejszych należą:

1. Psychoterapia indywidualna: Pomaga zidentyfikować przyczyny uzależnienia i rozwijać zdrowe strategie radzenia sobie z emocjami i stresem.
2. Grupy wsparcia: Anonimowi Alkoholicy (AA) oraz inne grupy samopomocowe oferują wsparcie i motywację w walce z nałogiem.
3. Terapia farmakologiczna: Istnieją inne leki, takie jak naltrekson i acamprozat, które mogą pomóc w redukcji głodu alkoholowego i wspierać abstynencję.
4. Programy rehabilitacyjne: Kompleksowe programy leczenia uzależnień, które oferują intensywną terapię, wsparcie medyczne i psychologiczne w kontrolowanym środowisku.

Podsumowanie

„Wszywka” alkoholowa to kontrowersyjna, ale wciąż popularna metoda wspomagająca walkę z uzależnieniem od alkoholu. Choć może pomóc w utrzymaniu abstynencji, szczególnie w początkowych fazach leczenia, jej skuteczność jest ograniczona. Eksperci są zgodni, że wszywka nie rozwiązuje problemu uzależnienia, lecz jedynie opóźnia jego konsekwencje, dając pacjentowi czas na podjęcie właściwej terapii.

Ostateczny sukces w walce z alkoholizmem zależy od wieloaspektowego podejścia terapeutycznego, które obejmuje zarówno wsparcie psychologiczne, jak i medyczne. Terapeuci uzależnień są zgodni co do tego, że kluczem do wyzdrowienia jest rozwój wewnętrznej motywacji, trwała zmiana stylu życia i praca nad emocjami, które leżą u podstaw uzależnienia.