Choroba afektywna dwubiegunowa – objawy manii i depresji krok po kroku

Choroba dwubiegunowa – objawy. Jak zachowuje się człowiek z chorobą dwubiegunową? Jak wygląda życie z chorobą dwubiegunową? Objawy i wpływ na codzienność.

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD), znana również jako zaburzenie dwubiegunowe, to poważne schorzenie psychiczne, które charakteryzuje się naprzemiennym występowaniem epizodów manii i depresji. Oznacza to, że osoby cierpiące na tę chorobę doświadczają skrajnych wahań nastroju – od okresów intensywnej energii i euforii po głębokie stany depresyjne. Choroba ta nie tylko wpływa na życie emocjonalne pacjentów, ale również na ich funkcjonowanie społeczne, zawodowe i relacje z innymi ludźmi. W tym artykule omówimy objawy choroby dwubiegunowej oraz to, jak zachowują się osoby cierpiące na tę przypadłość.

1. Czym jest choroba dwubiegunowa?

Choroba afektywna dwubiegunowa to przewlekłe zaburzenie nastroju, które charakteryzuje się naprzemiennymi epizodami manii (lub hipomanii) i depresji. Każdy z tych stanów może trwać od kilku dni do kilku tygodni lub nawet miesięcy. W zależności od typu choroby, objawy te mogą występować z różną częstotliwością i intensywnością.

Wyróżniamy dwa główne typy choroby dwubiegunowej:

• Choroba dwubiegunowa typu I: Charakteryzuje się występowaniem pełnych epizodów manii, które mogą być tak silne, że pacjent wymaga hospitalizacji. Depresja może pojawiać się rzadziej, ale jest również znacząca.
• Choroba dwubiegunowa typu II: Charakteryzuje się łagodniejszymi epizodami manii, zwanymi hipomanią, oraz częstszymi epizodami depresji. Mimo że hipomania jest mniej intensywna niż pełna mania, nadal może zakłócać życie pacjenta.

2. Objawy manii

Mania to stan nadmiernej euforii, pobudzenia oraz podwyższonego nastroju, który może prowadzić do irracjonalnych i ryzykownych zachowań. Objawy manii mogą obejmować:

a) Nadmierna energia i aktywność

Osoby w stanie manii często odczuwają ogromny przypływ energii. Mogą mieć trudności z pozostaniem w miejscu, zaczynać wiele projektów naraz, działać impulsywnie i bez przemyślenia konsekwencji. Często mają niepohamowaną chęć do pracy, spotkań towarzyskich i realizacji planów, które wydają się nieosiągalne.

b) Zwiększona pewność siebie i poczucie wielkości

W czasie manii osoba może uważać, że jest w stanie osiągnąć wszystko, co sobie zaplanuje. Często towarzyszy temu nadmierna pewność siebie, a czasem nawet poczucie wielkości, co może prowadzić do podejmowania ryzykownych działań, jak np. nieprzemyślane inwestycje finansowe, zmiana pracy czy rozpoczęcie nowych projektów bez odpowiedniego przygotowania.

c) Zmniejszona potrzeba snu

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów manii jest zmniejszona potrzeba snu. Osoby w manii mogą spać zaledwie kilka godzin na dobę lub nawet całkowicie zrezygnować ze snu, nie odczuwając zmęczenia. Mimo braku snu, ich energia jest nienaturalnie wysoka.

d) Szybka mowa i gonitwa myśli

W trakcie epizodów manii osoby często mówią bardzo szybko, przeskakując z jednego tematu na drugi. Mogą odczuwać natłok myśli, który sprawia, że trudno jest im się skoncentrować na jednym zagadnieniu. Ich wypowiedzi mogą być chaotyczne i trudne do zrozumienia.

e) Impulsywność i ryzykowne zachowania

Podczas manii osoby mogą podejmować decyzje bez wcześniejszego przemyślenia konsekwencji. Mogą to być impulsywne zakupy, ryzykowne inwestycje, nagłe zmiany planów życiowych czy angażowanie się w niebezpieczne aktywności, takie jak brawurowa jazda samochodem. Często nie są świadomi ryzyka, jakie niosą ich działania.

f) Drażliwość

Mimo że mania jest najczęściej kojarzona z euforią i podwyższonym nastrojem, osoby mogą również stać się drażliwe, zwłaszcza gdy napotykają opór lub gdy ich plany nie są realizowane tak szybko, jak by tego oczekiwali.

3. Objawy hipomanii

Hipomania to łagodniejsza forma manii, która występuje w chorobie dwubiegunowej typu II. Objawy hipomanii są podobne do manii, ale mniej intensywne. Osoby w hipomanii mogą być bardzo produktywne, energiczne i twórcze, co może sprawiać, że epizody te nie są postrzegane jako problematyczne. Jednak z czasem hipomania może prowadzić do negatywnych konsekwencji, zwłaszcza w relacjach z innymi ludźmi.

4. Objawy depresji

Depresja to przeciwieństwo manii. W czasie epizodów depresyjnych osoby z chorobą dwubiegunową doświadczają głębokiego smutku, bezradności i braku energii. Objawy depresji mogą obejmować:

a) Głębokie uczucie smutku i pustki

Podczas epizodów depresyjnych osoby często odczuwają głębokie uczucie smutku, które może trwać przez wiele dni lub tygodni. Czują się bezwartościowe i bezradne, a ich codzienne życie staje się przytłaczające.

b) Brak energii i motywacji

Osoby z depresją mogą odczuwać ogromne zmęczenie, nawet po długim odpoczynku. Wykonywanie codziennych czynności, takich jak wstawanie z łóżka, przygotowanie posiłku czy pójście do pracy, staje się niezwykle trudne. Mogą również tracić zainteresowanie swoimi hobby i aktywnościami, które wcześniej sprawiały im radość.

c) Problemy ze snem

Depresja często prowadzi do zaburzeń snu. Niektórzy ludzie mogą spać nadmiernie, próbując uciec od swoich problemów, podczas gdy inni cierpią na bezsenność, która pogarsza ich stan psychiczny.

d) Myśli samobójcze

W najbardziej skrajnych przypadkach depresji osoby mogą doświadczać myśli samobójczych. Często odczuwają, że ich życie nie ma sensu, a przyszłość wydaje się beznadziejna. W takich sytuacjach niezbędna jest natychmiastowa pomoc psychiatryczna.

e) Problemy z koncentracją

Podczas epizodów depresyjnych osoby mogą mieć trudności z koncentracją i podejmowaniem decyzji. Nawet proste zadania stają się wyzwaniem, a myślenie jest spowolnione.

5. Cyklotymia – łagodniejsza forma choroby dwubiegunowej

Cyklotymia to łagodniejsza forma choroby afektywnej dwubiegunowej, która charakteryzuje się przewlekłymi wahaniami nastroju, ale o mniejszej intensywności. Osoby z cyklotymią doświadczają łagodnych epizodów hipomanii i depresji, które mogą trwać przez wiele lat. Mimo że objawy te są łagodniejsze, mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie pacjenta i jego relacje z innymi ludźmi.

6. Jak wygląda życie z chorobą dwubiegunową?

Choroba dwubiegunowa to schorzenie przewlekłe, które wpływa na całe życie pacjenta. Wahania nastroju mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie, a także relacje z innymi ludźmi. W okresach manii osoby mogą podejmować ryzykowne działania, które mają negatywne konsekwencje dla ich finansów, zdrowia i relacji społecznych. Natomiast w okresach depresji mogą izolować się od bliskich i mieć trudności z wykonywaniem podstawowych czynności.

7. Leczenie choroby dwubiegunowej

Choroba afektywna dwubiegunowa jest schorzeniem, które wymaga leczenia przez całe życie. W leczeniu najczęściej stosuje się kombinację leków oraz terapii psychologicznej. Leki stabilizujące nastrój, takie jak lit, są podstawą terapii, ale mogą być również stosowane leki przeciwdepresyjne i przeciwpsychotyczne.

Terapia psychologiczna, w tym terapia poznawczo-behawioralna (CBT), pomaga pacjentom radzić sobie z objawami, rozpoznawać wczesne oznaki nawrotu choroby oraz uczyć się strategii zarządzania emocjami.

Podsumowanie

Choroba dwubiegunowa to poważne zaburzenie nastroju, które charakteryzuje się naprzemiennymi epizodami manii i depresji. Objawy mogą być różnorodne i skrajnie zmienne, co znacząco wpływa na życie pacjenta i jego otoczenie. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie choroby i podjęcie leczenia, które pozwoli na stabilizację nastroju i poprawę jakości życia.