Jakie leki w Polsce są darmowe dla seniorów i dzieci – nowe przepisy od stycznia 2025

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o bezpłatnych lekach dla dzieci i seniorów.

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw, rozszerzającą listę osób uprawnionych do bezpłatnych leków. Nowe przepisy dotyczą dzieci do 18. roku życia oraz seniorów powyżej 65. roku życia. Zmiany mają na celu poprawę dostępności do podstawowych środków farmakologicznych dla grup wiekowych najbardziej narażonych na skutki chorób przewlekłych i infekcyjnych. Ustawa została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę dnia 29 stycznia 2025 roku.

Zakres nowelizacji

Nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej obejmuje kilka kluczowych zmian:

1. Rozszerzenie grupy uprawnionych – dotychczas z programu bezpłatnych leków mogli korzystać seniorzy od 75. roku życia oraz kobiety w ciąży. Teraz lista zostaje poszerzona o dzieci i młodzież do 18 lat oraz seniorów od 65. roku życia.
2. Większy katalog leków – lista leków refundowanych, dostępnych bezpłatnie, będzie regularnie aktualizowana w celu dostosowania jej do najczęstszych schorzeń i potrzeb zdrowotnych nowych grup uprawnionych. Przykładowe leki objęte programem to:
   • Leki na nadciśnienie (np. amlodypina, ramipryl),
   • Leki przeciwcukrzycowe (np. metformina, insuliny analogowe),
   • Leki stosowane w astmie i POChP (np. salbutamol, formoterol),
   • Antybiotyki stosowane w leczeniu zakażeń u dzieci (np. amoksycylina, azytromycyna),
   • Leki neurologiczne (np. leki przeciwpadaczkowe, stosowane w chorobie Parkinsona),
   • Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (np. paracetamol, ibuprofen),
   • Leki stosowane w chorobach tarczycy (np. lewotyroksyna),
   • Preparaty immunosupresyjne dla pacjentów po przeszczepach.
3. Możliwość wypisywania recept przez lekarzy prywatnych – zgodnie z nowelizacją, na leki refundowane będą mogli wystawiać recepty wszyscy lekarze, niezależnie od tego, czy posiadają kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia.
4. Farmaceuci będą mogli wystawiać recepty na refundowane szczepionki – co pozwoli na uproszczenie procedury szczepień w aptekach.
5. Zmiany w systemie refundacji – wprowadzenie nowych mechanizmów finansowania, które pozwolą na optymalizację kosztów leków i uniknięcie niedoborów w aptekach.

Wpływ ustawy na pacjentów

Nowe przepisy będą miały pozytywny wpływ na funkcjonowanie polskiego systemu opieki zdrowotnej. Dzięki rozszerzeniu programu bezpłatnych leków, znacznie poprawi się dostępność do niezbędnych farmaceutyków dla dzieci i seniorów, którzy często borykają się z wieloma schorzeniami przewlekłymi.

• Dzieci: Zmiany te mają ogromne znaczenie dla rodziców, którzy często ponoszą duże wydatki na leki dla swoich pociech, zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym, gdy liczba infekcji wzrasta.
• Seniorzy: Osoby starsze zazwyczaj wymagają systematycznej farmakoterapii, a refundacja leków może znaczenie odciążyć ich budżet domowy.
• Osoby z chorobami przewlekłymi: Nowelizacja obejmuje leki stosowane w leczeniu chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie, cukrzyca czy astma, co znacznie wpłynie na poprawę jakości życia pacjentów.
• Pacjenci po przeszczepach: Rozszerzenie katalogu leków o preparaty immunosupresyjne znacząco wpłynie na ich leczenie i zapobieganie odrzutom przeszczepionych narządów.

Finansowanie programu

Ministerstwo Zdrowia oszacowało, że roczny koszt rozszerzenia uprawnień do wystawiania recept na bezpłatne leki wyniesie ok. 415 milionów złotych. Finansowanie programu będzie pochodzić ze środków budżetowych oraz Narodowego Funduszu Zdrowia. Wprowadzone zostaną także mechanizmy kontroli, które mają na celu zapobieganie nadużyciom w systemie refundacji.

Reakcje na nowe przepisy

Decyzja prezydenta spotkała się z mieszanymi reakcjami.

• Pozytywne opinie: Eksperci z dziedziny zdrowia publicznego podkreślają, że jest to duży krok w kierunku poprawy dostępności do farmakoterapii dla najwrażliwszych grup społecznych. Organizacje pacjenckie zwracają uwagę na korzyści wynikające ze zmniejszenia wydatków na leczenie.
• Krytyka: Niektórzy eksperci zwracają uwagę na możliwe obciążenie systemu ochrony zdrowia, zwiększenie kolejek do lekarzy oraz potencjalne trudności z dostępnością niektórych leków. Obawy budzi również możliwość ograniczenia finansowania innych obszarów opieki zdrowotnej.

Podsumowanie

Podpisana przez prezydenta nowelizacja ustawy o bezpłatnych lekach to istotny krok w stronę poprawy dostępności leczenia dla dzieci i seniorów. Choć nowe przepisy budzą różne emocje, ich wpływ na poprawę zdrowia publicznego jest niezaprzeczalny. Ostateczna skuteczność programu będzie jednak zależeć od jego wdrożenia, możliwości finansowych budżetowego systemu opieki zdrowotnej oraz efektywności mechanizmów kontrolnych.