Metanol w nielegalnym alkoholu w Stambule – setki osób w szpitalach w Turcji
W ostatnich dniach (luty 2025) świat obiegła dramatyczna informacja o masowym zatruciu podrobionym alkoholem, które doprowadziło do śmierci co najmniej 100 osób. Do tragedii doszło głównie w Turcji, gdzie nielegalnie produkowane napoje alkoholowe okazały się zawierać toksyczny metanol. Skala katastrofy jest ogromna, a władze alarmują o rosnącym zagrożeniu wynikającym z konsumpcji alkoholu niewiadomego pochodzenia. Społeczne reakcje na tragedię są zróżnicowane – w mediach społecznościowych pojawiły się liczne apele o surowsze regulacje dotyczące sprzedaży alkoholu, a organizacje zajmujące się zdrowiem publicznym nawołują do edukacji na temat skutków spożywania nielegalnych trunków. Międzynarodowe organizacje, takie jak WHO, również zwracają uwagę na ten problem, podkreślając potrzebę globalnej współpracy w walce z nielegalnym obrotem alkoholem.
Eksperci zwracają uwagę, że problem podrabianego alkoholu jest zjawiskiem globalnym i dotyczy nie tylko Turcji, ale także innych krajów, gdzie wysoka cena legalnego alkoholu skłania konsumentów do poszukiwania tańszych, lecz potencjalnie śmiertelnie niebezpiecznych alternatyw. Nielegalnie produkowane trunki często zawierają nie tylko metanol, ale również inne toksyczne substancje chemiczne, które mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń organizmu.
Przyczyna masowych zatruć – toksyczny metanol w Turcji
Metanol to związek chemiczny, który w przeciwieństwie do etanolu nie nadaje się do spożycia. Jest stosowany w przemyśle jako rozpuszczalnik lub paliwo, jednak jego spożycie może prowadzić do ciężkiego zatrucia, a w skrajnych przypadkach – do śmierci. W ludzkim organizmie metanol przekształca się w kwas mrówkowy i formaldehyd, co powoduje uszkodzenie nerwu wzrokowego, niewydolność narządową i wstrząs metaboliczny.
Pierwsze objawy zatrucia metanolem obejmują zawroty głowy, nudności i dezorientację. W miarę jak toksyny rozprzestrzeniają się w organizmie, mogą wystąpić zaburzenia widzenia, duszności, drgawki, a nawet utrata przytomności. W wielu przypadkach śmierć następuje w wyniku niewydolności oddechowej lub sercowo-naczyniowej. Metanol jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ jego toksyczne działanie może ujawnić się dopiero po kilkunastu godzinach, co znacząco utrudnia skuteczną interwencję medyczną. Leczenie zatrucia metanolem polega na jak najszybszym podaniu etanolu lub fomepizolu, które blokują metabolizm metanolu do toksycznych związków. Dodatkowo stosuje się hemodializę, która pomaga usunąć metanol i jego metabolity z organizmu, minimalizując szkody narządowe. Wczesne rozpoznanie i szybka pomoc medyczna są kluczowe dla przeżycia pacjenta.
Wzrost zagrożenia w Turcji – czy w hotelach, pubach i kawiarniach jest bezpiecznie?
Tragiczne zatrucie miało miejsce głównie w Stambule, gdzie odnotowano co najmniej 30 zgonów w ciągu dwóch dni. W sumie w tym roku w Turcji zanotowano już 110 przypadków ciężkich zatruć alkoholem, z czego 48 zakończyło się śmiercią. Dla porównania, w roku ubiegłym liczba takich zatruć wyniosła 85, z czego 37 przypadków było śmiertelnych. Wzrost liczby ofiar w bieżącym roku wskazuje na rosnący problem nielegalnego obrotu skażonym alkoholem. Rosnący problem związany jest z wysokimi podatkami na legalnie sprzedawane napoje alkoholowe, co skłania niektóre osoby do zakupu tańszych, nielegalnie produkowanych trunków.
Władze Turcji rozpoczęły szeroko zakrojone kontrole i akcje edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat ryzyka spożywania alkoholu z nieznanych źródeł. Policja prowadzi intensywne śledztwo w celu wykrycia i zlikwidowania nielegalnych destylarni. W ostatnich dniach służby przeprowadziły liczne naloty na podejrzane miejsca, konfiskując tysiące litrów podrabianego alkoholu.
Problem globalny
Choć zatrucia podrobionym alkoholem są szczególnie widoczne w krajach z wysokimi podatkami na napoje alkoholowe, problem ten ma charakter globalny. W 2023 roku podobne przypadki miały miejsce m.in. w Indiach, Iranie i Ukrainie. W Iranie, gdzie spożycie alkoholu jest oficjalnie zakazane, co roku notuje się setki przypadków śmiertelnych zatruć metanolem wynikających z konsumpcji nielegalnie produkowanego alkoholu.
Podobne tragedie miały miejsce także w Ameryce Południowej i Afryce, gdzie nielegalnie produkowany alkohol jest sprzedawany na masową skalę. W Brazylii i Kolumbii notuje się częste przypadki zatruć, szczególnie wśród osób kupujących alkohol z nielegalnych źródeł na targowiskach. W Nigerii i Kenii podrabiany alkohol wielokrotnie doprowadzał do masowych zatruć, co skłoniło rządy tych krajów do zaostrzenia regulacji dotyczących sprzedaży napojów alkoholowych. W wielu krajach organizacje zajmujące się zdrowiem publicznym apelują o surowsze kontrole i edukację społeczną na temat ryzyka spożywania nielegalnych trunków.
Jak uniknąć zatrucia metanolem w alkoholu?
Aby uchronić się przed zatruciem podrobionym alkoholem, należy przestrzegać kilku zasad:
- Kupować alkohol wyłącznie w legalnych i sprawdzonych punktach sprzedaży.
- Unikać napojów alkoholowych sprzedawanych po podejrzanie niskich cenach.
- Sprawdzać etykiety, zamknięcie butelki oraz hologramy akcyzowe.
- W przypadku wystąpienia objawów zatrucia natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Ponadto eksperci zalecają unikanie alkoholu oferowanego w nieznanych miejscach, szczególnie na imprezach masowych czy w regionach znanych z produkcji nielegalnych trunków. Istotne jest także, aby osoby spożywające alkohol znały podstawowe objawy zatrucia metanolem i niezwłocznie reagowały w przypadku podejrzenia zatrucia.
W związku z ostatnimi tragicznymi wydarzeniami władze apelują o zachowanie szczególnej ostrożności i rozwagę przy zakupie oraz spożywaniu alkoholu. Masowe zatrucia pokazują, jak groźna może być niekontrolowana produkcja napojów alkoholowych i jak ważne jest edukowanie społeczeństwa na temat ryzyka związanego z metanolem.
Każdy przypadek spożycia podrabianego alkoholu może zakończyć się tragicznie, dlatego odpowiedzialność za zdrowie i życie spoczywa także na samych konsumentach. Władze podejmują działania mające na celu ograniczenie tego zjawiska, w tym wprowadzanie surowszych regulacji dotyczących kontroli jakości napojów alkoholowych, zwiększenie liczby inspekcji w punktach sprzedaży oraz ścisłą współpracę z organizacjami międzynarodowymi w celu eliminacji nielegalnej produkcji alkoholu. Dodatkowo prowadzone są kampanie edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat zagrożeń związanych z metanolem. W obliczu narastającego zagrożenia należy szeroko rozpowszechniać wiedzę o skutkach spożywania alkoholu niewiadomego pochodzenia, a także wspierać działania mające na celu eliminację nielegalnej produkcji napojów alkoholowych na całym świecie.

Jednym z kluczowych aspektów walki z problemem podrabianego alkoholu, który nie został szeroko omówiony, jest rola międzynarodowej współpracy w eliminacji nielegalnych sieci dystrybucyjnych. Wiele krajów boryka się z tym samym zagrożeniem, dlatego wymiana informacji między służbami celnymi, sanitarnymi i organami ścigania mogłaby skuteczniej blokować przemyt metanolu oraz dostawy surowców do jego produkcji. Ważnym elementem są też szybkie testy wykrywające metanol w alkoholu, które można by upowszechnić w miejscach sprzedaży, aby konsumenci mogli samodzielnie sprawdzać trunki przed spożyciem.