Wirus Denga w Europie – czy Madera stanie się nowym ogniskiem choroby?

Komary przenoszą wirusa dengi na Maderze – czy Madera jest bezpieczna

Na Maderze potwierdzono obecność wirusa dengi w populacji komarów Aedes aegypti, co budzi obawy wśród mieszkańców i turystów odwiedzających wyspę. Władze sanitarne zapewniają, że sytuacja jest monitorowana i kontrolowana, jednak przypadki zakażeń w przeszłości pokazują, że wirus może się rozprzestrzeniać, szczególnie w sprzyjających warunkach klimatycznych. Sprawdźmy czy aktualnie Madera jest bezpieczna.

Historia dengi na Maderze

Nie jest to pierwsza sytuacja, w której denga pojawia się na tej portugalskiej wyspie. W ostatnich latach przypadki zachorowań odnotowano również w innych rejonach Europy, takich jak Francja, Włochy i Hiszpania. W 2022 roku w południowej Francji potwierdzono kilkanaście lokalnych zakażeń, a w Hiszpanii i Włoszech wirus pojawiał się sporadycznie wśród osób niepodróżujących do krajów endemicznych. Eksperci wskazują, że zmiany klimatyczne oraz globalizacja sprzyjają ekspansji wirusa na nowe obszary, co może prowadzić do kolejnych przypadków w przyszłości. W latach 2012-2013 odnotowano epidemię, podczas której ponad 1000 osób zachorowało. Choć po tamtym czasie sytuacja była stabilna, obecność wirusa w komarach ponownie rodzi obawy o możliwość rozprzestrzeniania się choroby. Warto zaznaczyć, że wirus dengi występował już wcześniej w różnych częściach Europy, a wzrost globalnych temperatur sprzyja jego rozprzestrzenianiu się w miejscach, które wcześniej uznawano za wolne od tego zagrożenia.

Poza epidemią na Maderze, przypadki dengi w Europie były odnotowywane m.in. w Portugalii kontynentalnej, Hiszpanii i Francji. Badania wykazują, że zmieniające się warunki klimatyczne, a także globalizacja i intensywny ruch turystyczny sprzyjają przenoszeniu wirusa na nowe obszary.

Czym jest wirus dengi?

Wirus dengi jest przenoszony przez komary z rodzaju Aedes, głównie Aedes aegypti, które są aktywne w ciągu dnia. Występuje głównie w regionach tropikalnych i subtropikalnych, ale ocieplenie klimatu powoduje, że pojawia się również w miejscach dotychczas uznawanych za wolne od tego zagrożenia.

Wirus dengi należy do grupy flawiwirusów i ma cztery różne serotypy (DENV-1, DENV-2, DENV-3 i DENV-4). Przebycie infekcji jednym serotypem nie gwarantuje odporności na pozostałe, co oznacza, że można zachorować na dengę więcej niż raz, a ponowna infekcja zwiększa ryzyko wystąpienia ciężkiej postaci choroby.

Denga jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób wirusowych przenoszonych przez komary na świecie. Każdego roku odnotowuje się około 390 milionów zakażeń, z czego około 500 tysięcy przypadków wymaga hospitalizacji. Śmiertelność w przypadku ciężkiej postaci dengi wynosi od 2% do 5%, jednak w krajach o ograniczonym dostępie do opieki medycznej może sięgać nawet 15%. WHO szacuje, że rocznie na gorączkę krwotoczną dengi umiera około 20-25 tysięcy osób, głównie dzieci i osoby starsze. Każdego roku dochodzi do ponad 390 milionów zakażeń, a w skrajnych przypadkach może prowadzić do hospitalizacji i zgonu.

Objawy wirusa dengi

Infekcja wirusem dengi może mieć różne nasilenie, a jej objawy obejmują:

• wysoką gorączkę,
• bóle głowy,
• bóle mięśni i stawów,
• wysypkę skórną,
• osłabienie i nudności,
• obrzęki wokół oczu,
• bóle brzucha i wymioty.

W cięższych przypadkach może dojść do krwotoków wewnętrznych, uszkodzeń organów i wstrząsu, co wymaga natychmiastowej hospitalizacji. Szczególnie zagrożone są osoby z obniżoną odpornością oraz dzieci i seniorzy.

Jak zapobiegać zakażeniu wirusem dengi?

Ponieważ nie istnieje skuteczna szczepionka przeciwko dendze dostępna dla ogółu społeczeństwa, najlepszą metodą ochrony jest profilaktyka:

• stosowanie repelentów przeciwko komarom,
• noszenie odzieży zakrywającej skórę,
• unikanie miejsc o wysokiej aktywności komarów, szczególnie w ciągu dnia,
• używanie moskitier i klimatyzacji w miejscach noclegowych,
• eliminowanie stojącej wody, w której mogą rozmnażać się komary.

Dodatkowo naukowcy pracują nad metodami biologicznej kontroli populacji komarów, w tym nad wprowadzeniem zmodyfikowanych genetycznie osobników, które ograniczają ich rozmnażanie. W Brazylii i Azji zastosowanie tej technologii przyniosło pozytywne rezultaty.

Czy wirus dengi wpłynie na turystykę na Maderze?

Madera jest jednym z popularniejszych kierunków turystycznych, również wśród Polaków. W 2024 roku odwiedziło ją ponad 2,2 mln turystów, co stanowi rekordowy wynik. Władze lokalne podejmują środki zapobiegawcze, aby ograniczyć ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa i uniknąć negatywnego wpływu na sektor turystyczny.

Turyści planujący podróż na Maderę powinni skonsultować się z lekarzem medycyny podróży w celu uzyskania informacji na temat zagrożenia i metod profilaktyki. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca podróżnym stosowanie repelentów, noszenie odzieży zakrywającej skórę oraz unikanie miejsc o dużej populacji komarów, szczególnie o wschodzie i zachodzie słońca. Lokalne służby zdrowia na Maderze prowadzą kampanie informacyjne i publikują aktualizacje na temat zagrożenia, a władze sanitarne mogą podejmować dodatkowe działania w przypadku wzrostu liczby zakażeń. Zaleca się również monitorowanie komunikatów sanitarno-epidemiologicznych dotyczących sytuacji na wyspie.

Działania władz – czy na Maderze jest bezpiecznie

Aby ograniczyć ryzyko epidemii, władze sanitarne prowadzą:

• monitorowanie populacji komarów i ich eliminację,
• dezynsekcję w rejonach szczególnie narażonych na rozwój insektów,
• kampanie edukacyjne, które mają na celu zwiększenie świadomości wśród mieszkańców i turystów,
• współpracę z instytutami badawczymi, w celu opracowania skuteczniejszych metod zwalczania wirusa.

Dodatkowo rozważa się wprowadzenie środków biologicznych ograniczających populację komarów, takich jak infekowanie ich bakterią Wolbachia, co już zostało skutecznie zastosowane w krajach takich jak Brazylia, Indonezja i Singapur. W tych regionach liczba zakażeń dengą spadła nawet o 70%, co czyni tę metodę jedną z najbardziej obiecujących w walce z wirusem., która zmniejsza zdolność przenoszenia wirusa dengi. Na ten moment nie ma się co obawiać czy na Maderze jest bezpiecznie.

Czy wirus dengi może się rozprzestrzenić w Europie?

Wzrost temperatur globalnych oraz coraz częstsze ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak fale upałów i intensywne opady deszczu, sprzyjają ekspansji komarów Aedes na tereny Europy. W ostatnich latach przypadki dengi odnotowano już we Francji, Hiszpanii oraz Włoszech. Eksperci ostrzegają, że jeśli nie zostaną podjęte skuteczne działania prewencyjne, wirus może stać się poważnym zagrożeniem dla krajów śródziemnomorskich.

Niektórzy naukowcy sugerują, że w przyszłości denga może stać się endemiczną chorobą w Europie, co wymaga podjęcia skutecznych działań prewencyjnych. Kraje europejskie mogą wdrożyć szeroko zakrojone programy monitorowania populacji komarów Aedes, intensyfikować działania dezynsekcyjne w miejscach szczególnie narażonych na ich rozwój oraz prowadzić kampanie edukacyjne dotyczące profilaktyki. Ponadto rozwój programów badań nad biologiczną kontrolą komarów, w tym wykorzystanie technologii Wolbachia i zmodyfikowanych genetycznie insektów, może stanowić kluczowy element strategii walki z rozprzestrzenianiem się wirusa. co oznaczałoby konieczność opracowania długofalowych strategii walki z tym zagrożeniem.

Podsumowanie

Obecność wirusa dengi wśród komarów na Maderze nie oznacza jeszcze wybuchu epidemii, ale stanowi realne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Turyści powinni być świadomi ryzyka i stosować środki ochronne, aby uniknąć ukąszeń komarów. Władze zapewniają, że podejmowane działania mają na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa i zapewnienie bezpieczeństwa zarówno mieszkańcom, jak i odwiedzającym wyspę. W dłuższej perspektywie walka z rozprzestrzenianiem się dengi może wymagać międzynarodowej współpracy oraz wdrażania innowacyjnych metod kontroli populacji komarów.