Nowe odkrycie w Dolinie Królów – grobowiec Totmesa II i jego tajemnice

Sensacyjne odkrycie grobowca Totmesa II w Egipcie – jedno z najważniejszych odkryć od czasów Tutanchamona

Przełom w badaniach Doliny Królów

Odkrycie grobowca Totmesa II w Dolinie Królów to jedno z najważniejszych wydarzeń w archeologii od czasu odnalezienia grobowca Tutanchamona w 1922 roku, zarówno pod względem historycznym, jak i naukowym. Znalezisko to dostarcza unikalnych informacji na temat rytuałów pogrzebowych oraz organizacji królewskich pochówków w XVIII dynastii. Choć grobowiec Tutanchamona zasłynął dzięki bogactwu artefaktów, grobowiec Totmesa II może rzucić światło na mniej znane aspekty egipskiej monarchii, w tym znaczenie Hatszepsut w procesie pochówku i przejmowania władzy. Brytyjsko-egipska ekspedycja archeologiczna, kierowana przez zespół ekspertów z Egipskiej Rady Najwyższej ds. Starożytności oraz Uniwersytetu Cambridge, natrafiła na miejsce pochówku jednego z mniej znanych, ale kluczowych faraonów XVIII dynastii. To odkrycie dostarcza bezcennych informacji na temat starożytnych rytuałów pogrzebowych oraz wczesnego okresu panowania Hatszepsut.

Kim był Totmes II?

Totmes II był faraonem XVIII dynastii starożytnego Egiptu, który panował w latach około 1492–1479 p.n.e. Jego władza była stosunkowo krótka, a jego rządy często pozostają w cieniu dominacji jego żony i przyrodniej siostry, Hatszepsut, która po jego śmierci objęła władzę jako jeden z nielicznych kobiet-faraonów w historii Egiptu. Totmes II był synem Totmesa I i jednej z jego małżonek, Mutnofret. Uznaje się, że jego rządy były stabilne, lecz mało aktywne w zakresie podbojów militarnych i rozwoju administracyjnego.

Proces odkrycia grobowca

Ekspedycja rozpoczęła prace wykopaliskowe w 2022 roku, gdy archeolodzy natrafili na pierwsze oznaki istnienia nieodkrytej struktury podziemnej w Dolinie Królów. Początkowo podejrzewano, że może to być grobowiec jednej z królewskich małżonek, lecz kolejne badania wykazały obecność inskrypcji odnoszących się do Totmesa II. Ostateczne potwierdzenie przyszło w styczniu 2025 roku, kiedy odnaleziono fragmenty alabastrowych dzbanów oraz pieczęcie z imieniem Totmesa II oraz Hatszepsut.

Stan zachowania grobowca

Niestety, grobowiec nie zachował się w całości. Szacuje się, że około 60% jego struktury uległo zniszczeniu, a największe uszkodzenia dotknęły malowidła ścienne, inskrypcje oraz część komnat pogrzebowych. Znalezione artefakty i pozostałości architektoniczne nadal dostarczają cennych informacji na temat pierwotnego wyglądu miejsca pochówku. Wskazuje się, że już w starożytności został on splądrowany, prawdopodobnie w okresie panowania XXI dynastii, gdy powszechne było przenoszenie mumii faraonów do innych lokalizacji w celu ich ochrony przed rabusiami. Niektóre fragmenty malowanych ścian uległy zniszczeniu, co może być wynikiem zalania grobowca wodami gruntowymi w odległej przeszłości. Pomimo tego, archeolodzy znaleźli cenne artefakty, które mogą dostarczyć kluczowych informacji na temat obrzędów pogrzebowych XVIII dynastii.

Co odnaleziono w grobowcu?

Pomimo splądrowania, w grobowcu odkryto wiele cennych przedmiotów, w tym zarówno artefakty typowe dla grobowców XVIII dynastii, jak i unikalne znaleziska, które mogą dostarczyć nowych informacji na temat pochówków królewskich z tego okresu:

• Fragmenty złoconych sarkofagów i drewnianych paneli dekoracyjnych
• Kamienne pieczęcie z inskrypcjami
• Naczynia ofiarne i resztki żywności pozostawione dla zmarłego
• Fragmenty reliefów ukazujących sceny rytualne
• Kilka uszkodzonych posągów przedstawiających Totmesa II oraz Hatszepsut

Mumia Totmesa II

Co ciekawe, mumia Totmesa II nie znajdowała się w grobowcu. Było to zgodne z wcześniejszymi odkryciami, ponieważ jego zmumifikowane ciało zostało odnalezione już pod koniec XIX wieku w tzw. skrytce w Deir el-Bahari, gdzie kapłani XXI dynastii ukryli kilka królewskich mumii, by uchronić je przed rabusiami. Znalezisko w Dolinie Królów pozwala jednak lepiej zrozumieć oryginalne miejsce pochówku i jego znaczenie w kontekście obrzędów pogrzebowych władców XVIII dynastii.

Znaczenie odkrycia dla archeologii

Odkrycie grobowca Totmesa II jest niezwykle istotne, ponieważ dostarcza nowych dowodów na to, jak wyglądały rytuały pogrzebowe faraonów we wczesnym okresie XVIII dynastii. Znalezione w grobowcu naczynia ofiarne, zawierające pozostałości kadzidła i olejków, sugerują, że w trakcie ceremonii stosowano skomplikowane rytuały oczyszczające. Dodatkowo, inskrypcje odnalezione na ścianach komnat wskazują na specyficzne modlitwy i formuły magiczne, które miały zapewnić faraonowi pomyślną podróż do zaświatów. Eksperci zwracają uwagę na unikalne elementy konstrukcyjne grobowca, które mogą sugerować rozwój architektury grobowej w tym okresie. Ponadto, powiązania z Hatszepsut wskazują, że mogła ona odgrywać kluczową rolę w przygotowaniach do pochówku swojego męża, co może mieć wpływ na naszą wiedzę o jej wczesnym panowaniu.

Reakcja świata naukowego

Odkrycie grobowca Totmesa II wywołało ogromne poruszenie w świecie archeologii i historii starożytnej. Egipskie Ministerstwo Turystyki i Starożytności zapowiedziało dalsze badania i konserwację grobowca, by w przyszłości mógł zostać udostępniony turystom. Międzynarodowe ośrodki akademickie, w tym Uniwersytet w Cambridge oraz Uniwersytet Kairski, już zgłosiły chęć współpracy przy analizie znalezionych artefaktów.

Dalsze kroki i badania

Obecnie trwają dalsze prace archeologiczne mające na celu, które zgodnie z planem potrwają co najmniej do końca 2025 roku. Naukowcy przewidują, że pełna analiza znalezisk zajmie kilka lat i może dostarczyć nowych informacji o strukturze władzy w starożytnym Egipcie. W pierwszej kolejności skoncentrują się na analizie inskrypcji oraz konserwacji odnalezionych artefaktów, a następnie planują przeprowadzenie dokładnej dokumentacji fotograficznej i modelowania 3D grobowca.

1. Dokładne zbadanie wszystkich komnat grobowca, aby upewnić się, że nie przeoczono żadnych cennych artefaktów.
2. Analiza inskrypcji na odnalezionych fragmentach reliefów, co może dostarczyć informacji o obrzędach pogrzebowych i relacjach Totmesa II z innymi władcami.
3. Badania porównawcze z innymi grobowcami XVIII dynastii, w celu określenia podobieństw i różnic w sposobie budowy oraz dekoracji.

Podsumowanie

Odkrycie grobowca Totmesa II w Dolinie Królów to jedno z najważniejszych wydarzeń archeologicznych XXI wieku. Dzięki temu znalezisku możemy lepiej zrozumieć życie i panowanie tego władcy oraz związane z nim rytuały pogrzebowe. Mimo że grobowiec został splądrowany w starożytności, odnalezione artefakty pozwalają naukowcom uzupełnić luki w historii starożytnego Egiptu. W najbliższych miesiącach możemy spodziewać się kolejnych przełomowych odkryć związanych z tym miejscem, co sprawia, że cały świat z niecierpliwością śledzi dalsze badania prowadzone w Dolinie Królów.