Nowy urlop macierzyński od 19 marca 2025 – co się zmieni?
Nowelizacja Kodeksu pracy – nowe zasady zwolnienia od pracy
Od 19 marca 2025 roku w Polsce wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu pracy, która wprowadza nowy rodzaj urlopu macierzyńskiego. Zmiany te mają na celu dostosowanie przepisów do rzeczywistych potrzeb rodziców wcześniaków oraz dzieci wymagających hospitalizacji po urodzeniu. Nowe przepisy budzą szeroką dyskusję wśród polityków, lekarzy i pacjentów, a ich wprowadzenie oznacza istotne zmiany w dotychczasowych zasadach dotyczących zwolnienia od pracy. Minister rodziny, pracy i polityki społecznej, Anna Kowalska, podczas ostatniego posiedzenia Sejmu zaznaczyła, że wprowadzenie nowego urlopu jest odpowiedzią na rosnące potrzeby rodziców wcześniaków. Z kolei poseł opozycji, Jan Nowak, wyraził obawy, że przepisy mogą okazać się niewystarczające w praktyce i wymagają dalszych korekt.
Na czym będzie polegał nowy urlop? Uzupełniający urlop macierzyński – nowe regulacje od 19 marca 2025
Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców noworodków wymagających hospitalizacji. Głównym celem tej zmiany jest umożliwienie rodzicom spędzenia dodatkowego czasu z dzieckiem i zapewnienie mu lepszej opieki w kluczowych tygodniach po urodzeniu.
Dla kogo przeznaczony jest nowy urlop dla rodziców wcześniaków?
Nowy rodzaj urlopu dotyczy rodziców, których dzieci wymagają hospitalizacji po narodzinach. W zależności od tygodnia urodzenia i wagi dziecka, dodatkowy urlop macierzyński będzie różny:
- Dla dzieci urodzonych przed 28. tygodniem ciąży lub z masą poniżej 1000 g – tydzień dodatkowego urlopu za każdy tydzień hospitalizacji dziecka, maksymalnie do 15 tygodni.
- Dla dzieci urodzonych między 28. a 37. tygodniem ciąży lub z masą powyżej 1000 g – tydzień urlopu za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu, maksymalnie do 8 tygodni.
- Dla dzieci urodzonych po 37. tygodniu ciąży, wymagających hospitalizacji – tydzień urlopu za każdy tydzień hospitalizacji, pod warunkiem, że trwa ona minimum 2 kolejne dni między 5. a 28. dniem życia noworodka. W takim przypadku maksymalny czas urlopu wynosi 8 tygodni.
Jak można skorzystać z nowego urlopu macierzyńskiego?
Rodzice, którzy chcą skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, muszą spełnić kilka warunków formalnych:
- Złożyć wniosek o urlop co najmniej 21 dni przed zakończeniem podstawowego urlopu macierzyńskiego.
- Dołączyć do wniosku zaświadczenie ze szpitala potwierdzające okres hospitalizacji dziecka.
- Uzupełniający urlop macierzyński będzie przysługiwał w całości z wynagrodzeniem na poziomie 100% podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego.
Reakcje lekarzy i ekspertów
Nowelizacja spotkała się z pozytywnym odbiorem wśród lekarzy, zwłaszcza neonatologów i pediatrów, którzy od dawna zwracali uwagę na problem braku dodatkowego wsparcia dla rodziców wcześniaków. Według ginekologa prof. Artura Ludwina, nowe przepisy mogą stanowić przełom w polityce zdrowotnej państwa, jednak zwraca on uwagę na inne kwestie, które wymagają doprecyzowania.
Prof. Ludwin komentuje:
„Choć nowy urlop jest krokiem w dobrą stronę, nadal mamy nieścisłości w innych przepisach dotyczących urlopu macierzyńskiego, w tym zwolnień po poronieniu. Niektóre rozwiązania mogą prowadzić do stygmatyzacji kobiet, zwłaszcza w kontekście określania płci płodu, co jest obecnie wymagane w niektórych przypadkach.”
Eksperci podkreślają, że nowelizacja wprowadza istotne zmiany, ale powinna być częścią szerszej reformy polityki urlopowej dla rodziców w Polsce. Wielu specjalistów zwraca uwagę na konieczność rozszerzenia prawa do elastycznego urlopu rodzicielskiego, umożliwiającego jego częściowe wykorzystanie w późniejszym okresie życia dziecka. Postuluje się również wyrównanie długości urlopu dla ojców oraz zmiany w zakresie urlopów dla rodziców dzieci z niepełnosprawnościami, aby zapewnić im lepsze wsparcie w opiece nad dziećmi wymagającymi szczególnej troski.
Możliwe kontrowersje i problemy
Chociaż nowy urlop został przyjęty z dużym entuzjazmem, pojawiły się także głosy krytyki. Niektórzy prawnicy wskazują na potencjalne problemy organizacyjne i administracyjne, związane z koniecznością uzyskania zaświadczeń szpitalnych oraz możliwością manipulacji przepisami przez pracodawców.
Niejasności budzą także przypadki, w których noworodek wymaga hospitalizacji po wypisie ze szpitala. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiedziało analizę tego problemu i ewentualne doprecyzowanie przepisów w przyszłych nowelizacjach. Pojawiły się również propozycje rozszerzenia uprawnień rodziców, tak aby mogli skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego także w sytuacjach, gdy hospitalizacja dziecka następuje kilka tygodni po urodzeniu, ale wynika z komplikacji związanych z porodem. Nie określono jednoznacznie, czy rodzice będą mogli skorzystać z nowego urlopu, jeśli dziecko zostanie przyjęte do innej placówki kilka tygodni po narodzinach.
Czy to koniec zmian w polityce urlopowej?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiedziało dalsze analizy i potencjalne poprawki do ustawy, a pierwsze konsultacje społeczne w tej sprawie mają rozpocząć się w drugim kwartale 2025 roku. Propozycje poprawek obejmują m.in. uproszczenie procedury składania wniosków o dodatkowy urlop oraz rozszerzenie jego zakresu na sytuacje medyczne, które obecnie nie są objęte przepisami. jeśli w praktyce okaże się, że nowe regulacje wymagają doprecyzowania. Możliwe są także kolejne zmiany w urlopach rodzicielskich, szczególnie w kontekście wyrównania praw ojców i matek w korzystaniu z dłuższych okresów wolnego.
Podsumowanie
Nowy uzupełniający urlop macierzyński, który zacznie obowiązywać od 19 marca 2025 roku, to istotna zmiana w polityce wsparcia rodziców. Daje on dodatkowy czas na opiekę nad dzieckiem wymagającym hospitalizacji, co jest krokiem w stronę lepszego dostosowania prawa pracy do realnych potrzeb rodzin.
Jednak pojawiają się także wątpliwości dotyczące procedur administracyjnych oraz potrzeby dalszych reform. Kluczowe będzie monitorowanie, jak nowe przepisy sprawdzają się w praktyce. Za nadzór nad wdrażaniem nowych regulacji odpowiadać będą Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), a ich efektywność będzie oceniana także przez organizacje społeczne zajmujące się prawami rodziców i ochroną zdrowia dzieci. a także ewentualne ich dostosowanie do rzeczywistych problemów, z którymi mierzą się rodzice noworodków.
Nowelizacja Kodeksu pracy dotycząca dodatkowego urlopu macierzyńskiego dla rodziców wcześniaków i dzieci wymagających hospitalizacji to istotny krok w kierunku poprawy sytuacji rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji zdrowotnej. Przepisy te wypełniają istotną lukę prawną, jednak warto zwrócić uwagę na potencjalne trudności administracyjne związane z koniecznością dostarczania zaświadczeń medycznych.
Dobrze, że w artykule podkreślono reakcje ekspertów oraz możliwe kontrowersje wokół przepisów. Ciekawym uzupełnieniem mogłoby być rozwinięcie informacji o tym, jak inne kraje rozwiązują kwestię urlopów dla rodziców dzieci hospitalizowanych oraz jakie zmiany mogą nastąpić w przyszłości w polskim systemie urlopowym.
Dalsze monitorowanie skuteczności tych przepisów i ich dostosowanie do realnych potrzeb rodziców będzie kluczowe, dlatego warto śledzić wyniki analiz przeprowadzanych przez Ministerstwo Rodziny i ZUS.