Afera Collegium Humanum – zatrzymania i zarzuty wobec byłych szefów straży pożarnej
Wstęp
4 marca 2025 roku funkcjonariusze Centralnego Biura Antykorupcyjnego (CBA) przeprowadzili szeroko zakrojoną akcję, w wyniku której zatrzymano cztery osoby związane ze strażą pożarną oraz uczelnią Collegium Humanum. Wśród zatrzymanych znaleźli się byli szefowie Państwowej Straży Pożarnej (PSP) oraz były zastępca komendanta głównego PSP. Śledztwo dotyczy procederu przyznawania nielegalnych dyplomów na uczelni Collegium Humanum, które miały ułatwiać aplikowanie na wysokie stanowiska w administracji państwowej oraz spółkach Skarbu Państwa. Sprawa budzi ogromne kontrowersje i jest jednym z największych skandali edukacyjno-politycznych ostatnich lat.
Geneza sprawy
Afera Collegium Humanum rozpoczęła się od podejrzeń dotyczących nieprawidłowości w procesie przyznawania dyplomów na tej prywatnej uczelni. Według ustaleń prokuratury Collegium Humanum miało oferować dyplomy MBA i inne dokumenty edukacyjne bez przeprowadzania rzeczywistego procesu dydaktycznego. Osoby, które otrzymały takie dyplomy, mogły dzięki nim zdobywać kluczowe stanowiska w instytucjach państwowych i dużych przedsiębiorstwach.
Śledztwo w tej sprawie prowadzone jest przez Śląski Wydział Zamiejscowy ds. Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Katowicach. Dotychczas w tej sprawie postawiono zarzuty 58 osobom, a łączna liczba zarzutów sięgnęła 321. Zatrzymania z 4 marca są kolejnym etapem tego postępowania.
Zatrzymani
Wśród zatrzymanych znaleźli się:
- Andrzej Bartkowiak – były komendant główny Państwowej Straży Pożarnej (PSP) w latach 2019-2024,
- Mariusz Feltynowski – komendant główny PSP do 26 lutego 2025 roku, odwołany tuż przed zatrzymaniem,
- Były zastępca komendanta głównego PSP – jego nazwisko nie zostało jeszcze ujawnione przez śledczych,
- Były dyrektor ds. kształcenia studentów Szkoły Głównej Służby Pożarniczej (SGSP) – osoba odpowiedzialna za proces edukacyjny w tej instytucji.
Funkcjonariusze CBA przeprowadzili również przeszukania u osób, które mogły uzyskać dyplomy na Collegium Humanum w sposób nielegalny.
O co chodzi z aferą Collegium Humanum – uczelnia w centrum skandalu
Collegium Humanum to prywatna uczelnia, która od kilku lat cieszyła się popularnością wśród polityków i urzędników państwowych. Według ustaleń prokuratury uczelnia oferowała możliwość zdobycia dyplomów MBA i innych tytułów akademickich w trybie przyspieszonym, bez konieczności faktycznego uczestnictwa w zajęciach czy zdawania egzaminów. Dokumenty te miały być wykorzystywane przez absolwentów do zwiększania swoich kwalifikacji na papierze, co ułatwiało zdobywanie stanowisk w administracji państwowej.
Wcześniejsze działania CBA doprowadziły do zatrzymania m.in. byłego rzecznika prezydenta Błażeja Spychalskiego, a także innych wysoko postawionych osób związanych z polityką i administracją publiczną. Sprawa wywołała szeroką debatę na temat jakości kształcenia wyższego w Polsce oraz kontroli nad prywatnymi instytucjami edukacyjnymi.
Zarzuty i dalsze kroki śledztwa
Osoby zatrzymane 4 marca zostały przewiezione do Prokuratury Krajowej w Katowicach, gdzie usłyszały zarzuty korupcyjne i dotyczące fałszowania dokumentacji akademickiej. Śledczy nie wykluczają kolejnych zatrzymań w związku z tą sprawą.
Prokuratura zapowiada, że kluczowym elementem dalszego śledztwa będzie analiza dokumentacji uczelni, weryfikacja osób, które uzyskały tam dyplomy, oraz ustalenie skali procederu. Możliwe jest również rozszerzenie postępowania na inne uczelnie, jeśli okaże się, że podobne praktyki miały miejsce także w innych instytucjach edukacyjnych.
Reakcje opinii publicznej i polityków
Afera Collegium Humanum wzbudziła liczne kontrowersje i doprowadziła do ostrych reakcji polityków oraz ekspertów zajmujących się edukacją. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zapowiedziało audyt wszystkich prywatnych uczelni wyższych w Polsce, aby sprawdzić, czy podobne praktyki nie miały miejsca także w innych placówkach.
Część komentatorów wskazuje, że sprawa ta może być jedynie wierzchołkiem góry lodowej, jeśli chodzi o nieprawidłowości w systemie szkolnictwa wyższego. Wiele osób domaga się wprowadzenia surowszych regulacji dotyczących nadawania tytułów naukowych oraz przeprowadzania kontroli jakości kształcenia w prywatnych uczelniach.
Podsumowanie
Afera związana z Collegium Humanum oraz zatrzymania byłych szefów PSP to jedno z największych śledztw korupcyjnych dotyczących edukacji w Polsce. Proceder fałszowania dyplomów i wykorzystywania ich do obejmowania wysokich stanowisk budzi ogromne kontrowersje i podważa zaufanie do systemu kształcenia wyższego.
Śledztwo prowadzone przez CBA i prokuraturę może ujawnić kolejne osoby zamieszane w ten proceder, a także doprowadzić do zmian w regulacjach dotyczących działalności prywatnych uczelni. Bez względu na dalszy rozwój sytuacji, sprawa ta już teraz wpłynęła na debatę publiczną o uczciwości systemu edukacji oraz odpowiedzialności urzędników i polityków za posiadane kwalifikacje.
Afera Collegium Humanum pokazuje szerszy problem dotyczący systemu kształcenia wyższego i jego kontroli. O ile śledztwo koncentruje się na fałszywych dyplomach i korupcji, to warto również zastanowić się, w jaki sposób system rekrutacji na wysokie stanowiska w administracji państwowej i spółkach Skarbu Państwa dopuszczał osoby bez faktycznych kwalifikacji. Kluczowe będzie wprowadzenie skutecznych mechanizmów weryfikacji dyplomów oraz zwiększenie kontroli nad prywatnymi uczelniami. Sprawa Collegium Humanum może być tylko wierzchołkiem góry lodowej, a podobne przypadki mogą dotyczyć także innych uczelni.