Czy ostryga pacyficzna może zasiedlić Morze Bałtyckie? Nowe badania

Ostryga pacyficzna w Skandynawii – czy gatunek skolonizuje Bałtyk?

Ostryga pacyficzna (Crassostrea gigas) to jeden z najbardziej inwazyjnych gatunków małży na świecie. Pierwotnie pochodzi z północno-zachodniego Pacyfiku, ale dzięki swojej wysokiej odporności na różne warunki środowiskowe i szybkiemu tempu wzrostu, rozprzestrzeniła się na wielu nowych obszarach. Obecnie naukowcy z niepokojem obserwują jej dynamiczny rozwój w szwedzkim regionie Bohuslän nad cieśniną Skagerrak, a także jej ekspansję w kierunku cieśniny Sund. Jeżeli obecna tendencja się utrzyma, istnieje realne zagrożenie, że ostryga pacyficzna może w przyszłości skolonizować Morze Bałtyckie.

Historia pojawienia się ostrygi pacyficznej w Europie

Ostryga pacyficzna została celowo wprowadzona do Europy w XX wieku w celach hodowlanych, głównie do Francji i Wielkiej Brytanii. Szybko jednak zaczęła wymykać się spod kontroli i kolonizować nowe obszary. Dziś można ją znaleźć w wielu europejskich wodach przybrzeżnych, od Atlantyku po Morze Północne. W naturalnych warunkach ostryga pacyficzna rozwija się w ciepłych, słonawych wodach, ale badania wykazują, że jest w stanie przystosować się do nowych warunków szybciej, niż wcześniej sądzono.

Ekspansja w Skandynawii i możliwe zagrożenie dla Bałtyku

W ostatnich latach Crassostrea gigas zaczęła się intensywnie rozprzestrzeniać w wodach Skandynawii. Szczególnie niepokojące są doniesienia z zachodniego wybrzeża Szwecji, gdzie ostrygi pacyficzne zdominowały płytkie obszary cieśniny Skagerrak. Gatunek ten tworzy zwarte rafy, które konkurują o przestrzeń i zasoby z rodzimymi małżami, takimi jak ostryga europejska (Ostrea edulis) czy omułki (Mytilus edulis).

Ostatnie badania wykazały, że populacja ostrygi pacyficznej szybko się powiększa i adaptuje do nowych warunków. Co więcej, zaobserwowano jej obecność w okolicach cieśniny Sund, co oznacza, że jest coraz bliżej wód Morza Bałtyckiego.

Czy ostryga pacyficzna może przetrwać w Bałtyku?

Bałtyk różni się znacząco od mórz, w których obecnie rozwija się ostryga pacyficzna. Największym ograniczeniem dla tego gatunku może być niskie zasolenie, które w większości Bałtyku wynosi od 2 do 10 PSU (practical salinity unit), podczas gdy ostryga pacyficzna preferuje poziomy powyżej 20 PSU. Jednak obserwacje ze Skanii pokazują, że gatunek ten potrafi przystosować się do wód o niższym zasoleniu, co zwiększa prawdopodobieństwo jego dalszej ekspansji.

Czynniki sprzyjające kolonizacji Bałtyku:

• Wzrost temperatury wód – ocieplenie klimatu powoduje, że warunki w Bałtyku stają się bardziej sprzyjające dla gatunków inwazyjnych.
• Dostosowanie do niższego zasolenia – badania wykazują, że niektóre populacje Crassostrea gigas są w stanie rozwijać się w wodach o zasoleniu poniżej 15 PSU.
• Brak naturalnych wrogów – w Bałtyku ostryga pacyficzna nie miałaby wielu drapieżników mogących kontrolować jej populację.

Ekologiczne konsekwencje inwazji ostrygi pacyficznej

Jeśli ostryga pacyficzna skolonizuje Morze Bałtyckie, może wywołać poważne zmiany w ekosystemie:

• Konkurencja z rodzimymi małżami – Crassostrea gigas może wypierać gatunki takie jak omułki czy ostryga europejska, prowadząc do spadku ich populacji.
• Zmiany w strukturze dna morskiego – ostrygi tworzą rafy, które mogą zmieniać naturalne siedliska i wpływać na inne organizmy bentosowe.
• Zwiększone zagrożenie dla hodowli małży – mogą konkurować z rodzimymi gatunkami o przestrzeń i składniki odżywcze, a także przenosić patogeny.
• Wpływ na łańcuch pokarmowy – pojawienie się nowego, dominującego gatunku może zaburzyć ekosystem morski i wpłynąć na populacje ryb zależnych od rodzimych małży.

Co można zrobić, aby zapobiec inwazji?

Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się ostrygi pacyficznej, konieczne są skuteczne strategie zarządzania ekosystemem:

1. Monitorowanie populacji – regularne badania pozwolą śledzić rozprzestrzenianie się ostrygi w rejonie Skagerrak i cieśniny Sund.
2. Kontrola populacji poprzez odławianie – w niektórych krajach, takich jak Holandia, zbiór ostrygi pacyficznej stał się legalnym sposobem jej kontroli.
3. Ochrona rodzimych gatunków małży – konieczne może być wspieranie hodowli ostryg europejskich, aby mogły konkurować z inwazyjnym gatunkiem.
4. Badania nad ograniczeniami zasiedlania – analiza czynników wpływających na rozwój Crassostrea gigas pomoże przewidzieć, czy rzeczywiście może przetrwać w Morzu Bałtyckim.

Podsumowanie

Ekspansja ostrygi pacyficznej w rejonie Skandynawii jest zjawiskiem, które budzi poważne obawy wśród naukowców i ekologów. Choć Morze Bałtyckie wydaje się trudnym środowiskiem dla tego gatunku, obserwacje z cieśniny Sund sugerują, że może on przystosować się do nowych warunków. Jeśli ostryga pacyficzna skolonizuje Bałtyk, może to prowadzić do istotnych zmian w ekosystemie, konkurując z rodzimymi gatunkami i modyfikując naturalne siedliska. Dlatego kluczowe jest dalsze monitorowanie jej rozprzestrzeniania oraz opracowanie skutecznych strategii zapobiegawczych, zanim stanie się pełnoprawnym mieszkańcem Morza Bałtyckiego.