Planeta z trzema słońcami? Odkrycie w układzie GW Orionis może zmienić astronomię

Odkrycie planety krążącej wokół trzech słońc w układzie GW Orionis – rewolucja w astronomii

Wstęp

Współczesna astronomia co chwila dostarcza niezwykłych odkryć, ale niektóre z nich potrafią zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych naukowców. Jednym z najbardziej ekscytujących odkryć ostatnich lat jest odnalezienie potencjalnej planety krążącej wokół trzech słońc w układzie GW Orionis, po raz pierwszy zaobserwowanej w 2020 roku przez astronomów wykorzystujących teleskop ALMA. Jest to unikatowe zjawisko w astronomii, które zmienia nasze dotychczasowe rozumienie formowania się układów planetarnych i stabilności orbit w wielogwiazdowych systemach.

GW Orionis – tajemniczy układ w gwiazdozbiorze Oriona

GW Orionis to układ położony około 1300 lat świetlnych od Ziemi, znajdujący się w gwiazdozbiorze Oriona. Jest to układ potrójny składający się z trzech gwiazd – dwie z nich tworzyą ciasny układ podwójny, a trzecia gwiazda obiega je po szerszej orbicie. Jednak tym, co wyróżnia ten układ spośród innych, jest obecność olbrzymiego dysku protoplanetarnego o skomplikowanej strukturze, składającego się z trzech wyraźnych, rozdzielonych pierścieni. W przeciwieństwie do większości znanych układów, gdzie dyski są płaskie i jednolite, tutaj zewnętrzna część dysku jest nachylona względem wewnętrznych warstw, a jego fragmenty przemieszczają się w różnych kierunkach. Takie ułożenie może być wynikiem dynamicznych oddziaływań między trzema gwiazdami oraz wpływu hipotetycznej planety.

Niezwykły dysk protoplanetarny

Dyski protoplanetarne to obszary gęstego gazu i pyłu, w których formują się planety. Jednak w GW Orionis ten proces przebiega w nieco inny sposób niż w klasycznych układach gwiezdnych. Astronomowie zaobserwowali, że dysk w tym systemie jest podzielony na trzy osobne pierścienie i nie jest zbieżny z orbitami gwiazd. Co więcej, zewnętrzna część dysku wykazuje znaczne nachylenie i nieregularne ruchy, co sugeruje, że może on zawierać masywne obiekty, takie jak planety.

Czy w GW Orionis znajduje się planeta?

Obecność takiego nieregularnego dysku skłoniła naukowców do przeprowadzenia symulacji komputerowych. Wyniki badań sugerują, że przerwy w dysku mogą być wynikiem oddziaływania masywnej planety – prawdopodobnie obiektu podobnego do Jowisza lub nawet całego systemu planetarnego.

Jeśli istnienie planety w GW Orionis zostanie potwierdzone, będzie to pierwsza znana planeta, która krąży wokół trzech gwiazd jednocześnie. Wcześniej odkryto planety w systemach potrójnych, ale żadna z nich nie orbitowała wokół trzech gwiazd naraz. Odkrycie to mogłoby zmienić nasze podejście do badań nad formowaniem się planet i stabilności orbit w wielogwiazdowych systemach.

Znaczenie odkrycia

Potwierdzenie istnienia planety w GW Orionis byłoby kamieniem milowym w astronomii. Oznaczałoby to, że planety mogą formować się nawet w bardzo dynamicznych i niestabilnych układach gwiezdnych, wbrew wcześniejszym teoriom.

Dotychczas uważano, że takie układy, jak GW Orionis, nie są odpowiednie do formowania planet z powodu silnych oddziaływań grawitacyjnych między gwiazdami, takich jak perturbacje wynikające z ich dynamicznych orbit oraz niestabilność wynikająca z interakcji ich pól grawitacyjnych. Jednak w przypadku GW Orionis, nachylony dysk protoplanetarny mógł stworzyć warunki sprzyjające akrecji materiału, umożliwiając formowanie się planety pomimo tych trudności. Jednak obecność planety mogłaby wskazywać, że procesy planetotwórcze mogą przebiegać w bardziej złożony sposób niż dotychczas sądzono.

Wyzwania w potwierdzeniu odkrycia

Mimo ekscytujących wyników symulacji, potwierdzenie istnienia planety w GW Orionis wciąż pozostaje wyzwaniem. System ten znajduje się w znacznej odległości od Ziemi, co oznacza, że obecnie dostępne teleskopy mają ograniczone możliwości bezpośredniej obserwacji.

Obecnie najlepszym sposobem na wykrycie planety jest analiza ruchu gwiazd oraz dalsze badania dysku protoplanetarnego. Jeśli planeta rzeczywiście istnieje, jej wpływ na gaz i pył w dysku powinien być zauważalny w przyszłych obserwacjach.

Przyszłe badania i nowe technologie

W nadchodzących latach nowe teleskopy, takie jak Ekstremalnie Wielki Teleskop (ELT) oraz Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, mogą pomóc w rozwikłaniu tej zagadki. Te nowoczesne instrumenty pozwolą na dokładniejsze badanie składu chemicznego dysku GW Orionis przy użyciu spektroskopii w podczerwieni oraz interferometrii, co umożliwi analizę jego składu chemicznego i dynamiki. Dodatkowo, techniki obrazowania w wysokiej rozdzielczości mogą pomóc w wykryciu ewentualnych bezpośrednich sygnałów wskazujących na obecność planety.

Podsumowanie

Odkrycie potencjalnej planety krążącej wokół trzech słońc w systemie GW Orionis stanowi jedno z najbardziej intrygujących odkryć współczesnej astronomii. Jeśli zostanie potwierdzone, może ono zrewolucjonizować naszą wiedzę o formowaniu się planet oraz stabilności orbit w wielogwiazdowych systemach. Choć nadal potrzeba dalszych badań, już teraz GW Orionis przyciąga uwagę naukowców z całego świata i otwiera nowe perspektywy dla eksploracji kosmosu.