Obrona cywilna na WF w szkołach – jakie zmiany planuje Ministerstwo Edukacji?

Ministerstwo Edukacji wprowadza obronę cywilną do programu WF – co to oznacza?

Ministerstwo Edukacji Narodowej zapowiedziało istotne zmiany w programie nauczania wychowania fizycznego, wprowadzając do niego elementy obrony cywilnej. Decyzja ta wynika z rosnącej potrzeby przygotowania młodzieży do sytuacji kryzysowych oraz podkreślenia znaczenia sprawności fizycznej w kontekście obrony narodowej. Nowe przepisy mają objąć uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, a ich celem jest kształtowanie umiejętności nie tylko sportowych, ale także związanych z przetrwaniem i reagowaniem w nagłych sytuacjach.

Nowa podstawa programowa wychowania fizycznego

Obecna podstawa programowa wychowania fizycznego skupia się głównie na kształtowaniu sprawności fizycznej, rozwijaniu zainteresowań sportowych oraz wdrażaniu zdrowego trybu życia. W nowej wersji MEN chce dodać elementy związane z obroną cywilną, takie jak:

• podstawy pierwszej pomocy i ratownictwa,
• techniki przetrwania w warunkach ekstremalnych,
• nauka ewakuacji i bezpieczeństwa w sytuacjach kryzysowych,
• świadomość zagrożeń i podstawowe procedury reagowania,
• elementy samoobrony i taktyki unikania zagrożeń.

Zmiany te mają na celu wyposażenie uczniów w praktyczne umiejętności, które mogą okazać się przydatne nie tylko w przypadku sytuacji zagrożenia, ale także w codziennym życiu. Ministerstwo podkreśla, że program ten nie zastąpi tradycyjnego wychowania fizycznego, a jedynie go uzupełni.

Obrona cywilna jako element wychowania fizycznego

Obrona cywilna od dawna stanowi jeden z kluczowych elementów polityki państwa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa obywateli. Do tej pory jednak jej nauka odbywała się głównie w ramach lekcji edukacji dla bezpieczeństwa (EDB), które nie obejmowały zajęć praktycznych. Nowy program nauczania wychowania fizycznego ma zmienić to podejście poprzez wprowadzenie aktywności fizycznych łączących elementy sportu i obrony cywilnej.

W praktyce może to oznaczać organizację zajęć z zakresu biegu na orientację, symulowanych akcji ratowniczych, treningów pierwszej pomocy w terenie czy nauki posługiwania się podstawowym sprzętem ratunkowym. Ministerstwo liczy na współpracę z organizacjami pozarządowymi, służbami ratunkowymi i wojskiem, co umożliwiałoby prowadzenie bardziej zaawansowanych szkoleń.

Współpraca z Ministerstwem Obrony Narodowej

Planowane zmiany w nauczaniu WF są częścią szerszego programu „Edukacja z wojskiem”, realizowanego we współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej. Projekt ten obejmuje cykl szkoleń prowadzonych przez żołnierzy, a także zajęcia z udziałem weteranów oraz specjalistów ds. obrony cywilnej. W jego ramach uczniowie będą mogli uczestniczyć w praktycznych szkoleniach, takich jak:

• kursy przetrwania w trudnych warunkach,
• treningi sprawnościowe wzorowane na wojskowych torach przeszkód,
• symulacje ewakuacyjne i udzielania pomocy rannym,
• podstawowe szkolenia strzeleckie.

Ministerstwo Edukacji Narodowej podkreśla, że program ten nie ma na celu militaryzacji młodzieży, lecz zwiekszenie świadomości obywatelskiej oraz umiejętności reagowania w sytuacjach zagrożenia.

Obawy i opinie na temat zmian

Propozycje MEN spotkały się zarówno z aprobatą, jak i z obawami. Zwolennicy twierdzą, że wprowadzenie elementów obrony cywilnej to konieczność w obecnych realiach geopolitycznych, gdzie rosnące napięcia międzynarodowe i zmiany klimatyczne mogą prowadzić do coraz częstszych sytuacji kryzysowych. Eksperci podkreślają, że w wielu krajach zachodnich już teraz realizowane są podobne programy edukacyjne, a Polska powinna pójść ich śladem.

Z drugiej strony, część pedagogów obawia się, że nowe elementy programu mogą zmniejszyć ilość czasu przeznaczonego na tradycyjne zajęcia sportowe. Niektórzy nauczyciele wskazują, że już teraz WF boryka się z problemem zbyt małej aktywności uczniów i każda zmiana powinna być wprowadzana ostrożnie, aby nie pogorszyć sytuacji.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Według zapowiedzi Ministerstwa Edukacji Narodowej, zmiany w podstawie programowej WF mają być stopniowo wdrażane od roku szkolnego 2025/2026. Obecnie trwają konsultacje z nauczycielami, ekspertami oraz przedstawicielami służb ratowniczych i wojska, którzy mają pomóc w opracowaniu szczegółowych wytycznych.

Ministerstwo zapowiada również, że w kolejnych latach program będzie dostosowywany do bieżących potrzeb i może zostać rozszerzony o nowe moduły związane np. z cyberbezpieczeństwem czy psychologią kryzysową.

Podsumowanie

Nowa podstawa programowa wychowania fizycznego, uwzględniająca elementy obrony cywilnej, może znaczną wpłynąć na edukację i przygotowanie młodzieży do radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych. Choć zmiany budzą zarówno nadzieję, jak i wątpliwości, to ich głównym celem jest podniesienie poziomu świadomości obywatelskiej i sprawności fizycznej uczniów w Polsce. Kolejne miesiące pokażą, jak MEN zdecyduje się wdrożyć te reformy i jakie będą ich faktyczne konsekwencje dla systemu edukacji.