Co wyróżnia Morze Sargassowe, dlaczego jest tak wyjątkowe i fascynuje?

Morze Sargassowe – jedyne morze bez granic lądowych

Wstęp

Morze Sargassowe to unikalny akwen na Oceanie Atlantyckim, który nie posiada tradycyjnych granic lądowych. Jego obszar wyznaczają prądy oceaniczne, które tworzą naturalne granice dla tego niezwykłego środowiska. Prądy te charakteryzują się zmienną siłą i kierunkiem, co wpływa na dynamikę Morza Sargassowego. Golfsztrom, jeden z najsilniejszych prądów morskich na świecie, zapewnia napływ ciepłej wody, podczas gdy Prąd Kanaryjski i Północnorównikowy przyczyniają się do rotacji wód w tym regionie. Te zmieniające się warunki kształtują unikalny ekosystem Morza Sargassowego, wpływając na migracje organizmów morskich i cykle biologiczne tego obszaru. Nazwa pochodzi od gronorostów z rodzaju Sargassum, które pokrywają jego powierzchnię, tworząc pływające „łąki” roślinności. Morze Sargassowe jest niezwykle istotne pod względem ekologicznym, pełniąc funkcję kluczowego ekosystemu dla wielu gatunków morskich, a jednocześnie jest otoczone legendami i mitami.

Położenie i granice Morza Sargassowego

Morze Sargassowe znajduje się w północnej części Oceanu Atlantyckiego, między Prądem Zatokowym (Golfsztromem), Prądem Północnoatlantyckim, Prądem Kanaryjskim i Prądem Północnorównikowym. Te prądy oceaniczne tworzą system cyrkulacji zwany Wir Północnoatlantycki, który ogranicza wymianę wód z otwartym oceanem i zatrzymuje dryfujące organizmy, w tym gronorosty.

Powierzchnia Morza Sargassowego waha się w zależności od zmian prądów oceanicznych, ale przyjmuje się, że jego obszar może wynosić od 6 do 7 milionów km². Jest to jedyne morze na świecie, które nie jest ograniczone lądem.

Ekosystem Morza Sargassowego

1. Rola gronorostów Sargassum

Najbardziej charakterystycznym elementem Morza Sargassowego są gronorosty Sargassum, które tworzą pływające wyspy roślinności. Ich rola jest kluczowa dla ekosystemu, ponieważ stanowią siedlisko dla wielu gatunków organizmów:

• młodych żółwi morskich,
• larw ryb i bezkręgowców,
• gatunków endemicznych, takich jak kraby i ślimaki żyjące wyłącznie w tym środowisku.

Gronorosty te stanowią także naturalny filtr oceanu, pochłaniając dwutlenek węgla i wspierając proces fotosyntezy w wodach Atlantyku.

2. Miejsce tarła węgorzy

Morze Sargassowe jest jedynym znanym miejscem, w którym węgorze europejskie i amerykańskie składają ikrę. Oprócz węgorzy, obszar ten jest również istotnym miejscem dla wielu gatunków ryb pelagicznych, takich jak tuńczyki i marliny, które wykorzystują bogate w składniki odżywcze wody do żerowania i migracji. W skali globalnej istnieje niewiele podobnych obszarów tarłowych, choć częściowo porównywalne funkcje pełnią inne cyrkulacyjne systemy oceaniczne, takie jak wody wokół Wielkiej Pacyficznej Plamy Śmieci, gdzie również dochodzi do koncentracji organizmów planktonowych i rybich larw. Po zakończeniu tarła larwy tych ryb podróżują z prądami oceanicznymi do Europy i Ameryki Północnej, gdzie dorastają, zanim powrócą na tarło do Morza Sargassowego.

3. Różnorodność biologiczna

W Morzu Sargassowym występuje wiele rzadkich gatunków ryb, ptaków morskich oraz ssaków, takich jak:

• żółwie karetta,
• rekiny wielorybie,
• tuńczyki i marliny,
• albatrosy i burzyki.

Unikalność ekosystemu Morza Sargassowego sprawia, że jest ono przedmiotem intensywnych badań naukowych.

Historia i odkrycie Morza Sargassowego

Pierwsze wzmianki o Morzu Sargassowym pochodzą z dzienników Krzysztofa Kolumba, który w 1492 roku napotkał ogromne skupiska gronorostów, budzące niepokój jego załogi. Żeglarze obawiali się, że mogą utknąć w gęstej roślinności i nie będą w stanie kontynuować podróży.

W kolejnych wiekach Morze Sargassowe stało się częścią żeglarskich legend, a jego położenie w pobliżu Trójkąta Bermudzkiego tylko dodawało mu tajemniczości. Niektóre relacje wspominały o rzekomo „nieruchomych wodach”, w których miały znikać statki. Legenda ta mogła wynikać z rzeczywistych trudności żeglugowych – w rejonie Morza Sargassowego często występują słabe wiatry, co w czasach żaglowców mogło powodować unieruchomienie statków na długi czas. Dodatkowo, gęste skupiska gronorostów mogły sprawiać wrażenie zdradzieckiego, trudnego do przebycia obszaru, co przyczyniało się do powstawania mitów o tajemniczych zaginięciach. Choć większość tych historii to mity, sam obszar od wieków budził fascynację odkrywców.

Współczesne zagrożenia i ochrona Morza Sargassowego

1. Zanieczyszczenie plastikiem

Jednym z największych zagrożeń dla Morza Sargassowego jest nagromadzenie plastiku i odpadów, którego szacunkowa ilość wynosi kilka milionów ton, tworząc tzw. Północnoatlantycką Plamę Śmieci. Badania przeprowadzone przez organizacje ekologiczne wskazują, że nawet 80% odpadów w tym regionie pochodzi z działalności człowieka, w tym z transportu morskiego i odpadów spływających rzekami do oceanu. Zanieczyszczenie to stanowi poważne zagrożenie dla organizmów morskich, które mogą przypadkowo spożywać mikroplastik lub zaplątać się w większe odpady., które dryfują w tym obszarze. Tworzą one tzw. Północnoatlantycką Plamę Śmieci, która składa się głównie z mikroplastiku, stanowiącego zagrożenie dla organizmów morskich.

2. Zmiany klimatyczne

Podwyższona temperatura oceanów wpływa na prądy morskie, co może prowadzić do zmniejszenia obszaru Morza Sargassowego i ograniczenia siedlisk dla zamieszkujących je organizmów.

3. Ochrona i działania na rzecz zachowania ekosystemu

W 2014 roku powołano Sargasso Sea Commission, której celem jest monitorowanie ekosystemu Morza Sargassowego i ochrona jego unikalnych zasobów. Komisja prowadzi badania nad wpływem działalności człowieka na ten rejon, a także podejmuje działania na rzecz ograniczenia zanieczyszczenia plastikiem oraz nadmiernej eksploatacji zasobów morskich. W ramach współpracy międzynarodowej organizacja promuje strategie zrównoważonego zarządzania oceanami i podejmuje inicjatywy legislacyjne na rzecz ochrony tego obszaru. Dzięki tym działaniom udało się zwiększyć świadomość ekologiczną i doprowadzić do pierwszych regulacji ograniczających komercyjne połowy w obrębie Morza Sargassowego., której celem jest ochrona tego wyjątkowego obszaru. Organizacja współpracuje z naukowcami i rządami, aby ograniczyć skutki działalności człowieka i wspierać działania na rzecz ochrony ekosystemu.

Podsumowanie

Morze Sargassowe to jeden z najbardziej unikalnych obszarów na Ziemi – nieotoczone lądem, wyznaczane przez prądy oceaniczne i pełne niezwykłej bioróżnorodności. Jest kluczowym miejscem dla ekosystemu Atlantyku, ale jednocześnie boryka się z licznymi zagrożeniami, takimi jak zanieczyszczenie plastikiem i zmiany klimatyczne. Dzięki rosnącej świadomości ekologicznej i działaniom ochronnym możliwe jest zachowanie tego wyjątkowego miejsca dla przyszłych pokoleń.