Błonica w Europie – czy grozi nam powrót zapomnianej choroby?

Błonica w Polsce: Przypadek zakażenia u dziecka, zagrożenie epidemiologiczne i konsekwencje dla zdrowia publicznego

Wstęp

Błonica, nazywana również dyfterytem, to groźna choroba zakaźna, która w przeszłości powodowała masowe epidemie i liczne zgony. Dzięki skutecznym programom szczepień choroba ta została niemal całkowicie wyeliminowana w wielu krajach, w tym w Polsce. Jednak najnowszy przypadek zakażenia u sześcioletniego chłopca we Wrocławiu budzi poważne obawy i zmusza ekspertów do ponownego zwrócenia uwagi na zagrożenia wynikające z rezygnacji ze szczepień ochronnych.

Przypadek we Wrocławiu: Co się wydarzyło?

Pod koniec lutego 2025 roku do szpitala we Wrocławiu trafił sześcioletni chłopiec z objawami charakterystycznymi dla błonicy. Dziecko wróciło z rodzicami z wakacji w Afryce, gdzie najprawdopodobniej doszło do zakażenia. Chłopiec nie był zaszczepiony przeciwko błonicy, co znacznie pogorszyło jego stan zdrowia i doprowadziło do ciężkiego przebiegu choroby.

Lekarze zdiagnozowali u pacjenta infekcję wywołaną przez maczugowca błonicy (Corynebacterium diphtheriae), bakterię wytwarzającą groźny toksynę powodującą martwicę tkanek w gardle i krtani. Stan dziecka został określony jako ciężki, lecz stabilny. Chłopiec natychmiast otrzymał surowicę antybłoniczą oraz antybiotykoterapię.

Dochodzenie epidemiologiczne i zagrożenie dla innych osób

Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) rozpoczał natychmiastowe dochodzenie epidemiologiczne. Szczególnie dużym problemem okazał się fakt, że dziecko podróżowało trzema lotami międzynarodowymi, co mogło narazić na zakażenie nawet 500 osób. GIS we współpracy z liniami lotniczymi oraz zagranicznymi służbami sanitarnymi identyfikuje potencjalnych nosicieli i narażone osoby.

Wszystkie osoby, które miały bliski kontakt z dzieckiem, zostały objęte obserwacją i profilaktycznym leczeniem antybiotykami oraz szczepieniami poekspozycyjnymi. Na ten moment nie wykryto kolejnych przypadków zakażenia, jednak sytuacja nadal jest monitorowana.

Objawy i przebieg błonicy

Błonica to poważna choroba zakaźna wywołana przez bakterię Corynebacterium diphtheriae. Przenosi się drogą kropelkową oraz przez kontakt bezpośredni z zakażonymi powierzchniami. Choroba atakuje głównie układ oddechowy, powodując:

• gorączkę,
• ból gardła,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• gruby biało-szary nalot w gardle i krtani,
• problemy z oddychaniem,
• osłabienie i zmęczenie.

Jeśli nie zostanie podane antidotum (surowica antybłonicza), choroba może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak niewydolność serca, uszkodzenia nerek oraz porażenie mięśni.

Znaczenie szczepień przeciwko błonicy

Szczepienia przeciwko błonicy są skuteczną metodą ochrony przed chorobą i są częścią kalendarza szczepień w Polsce. Dzieci otrzymują kilka dawek szczepionki DTP (przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi) w następujących odstępach:

• 1. dawka – w 2. miesiącu życia,
• 2. dawka – w 3-4. miesiącu życia,
• 3. dawka – w 5-6. miesiącu życia,
• 4. dawka – w 16-18. miesiącu życia,
• 5. dawka – w 6. roku życia. Dorosłym zaleca się szczepienia przypominające co 10 lat.

Powrót chorób zakaźnych i ruchy antyszczepionkowe

Eksperci alarmują, że rosnąca liczba rodziców rezygnujących ze szczepień dzieci może przyczynić się do powrotu błonicy i innych chorób zakaźnych. W 2023 roku w Polsce odnotowano pierwszy od 20 lat przypadek błonicy, a obecna sytuacja wskazuje, że problem może się nasilać.

Główny Inspektorat Sanitarny oraz Ministerstwo Zdrowia apelują do rodziców, by nie rezygnowali ze szczepień, które ratują życie i zapobiegają rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych.

Podsumowanie

Przypadek błonicy u sześcioletniego chłopca we Wrocławiu pokazuje, jak groźna może być rezygnacja ze szczepień. Obecna sytuacja epidemiologiczna jest pod kontrolą, ale każdy nowy przypadek wymaga intensywnego monitoringu i reakcji służb sanitarnych. Eksperci zgodnie podkreślają, że szczepienia są najlepszym sposobem ochrony przed powrotem tej niebezpiecznej choroby.