Chiny dokonały pierwszego przeszczepu świńskiej wątroby człowiekowi – szczegóły zabiegu

Przełom w medycynie transplantacyjnej: przeszczepienie wątroby od genetycznie zmodyfikowanej świni człowiekowi w Chinach

Wprowadzenie

W ostatnich dniach Chiny ogłosiły przeprowadzenie przełomowego zabiegu medycznego, który może zrewolucjonizować transplantologię na całym świecie. W jednym z najważniejszych szpitali wojskowych w Xi’an, w prowincji Shaanxi, zespół chirurgów dokonał przeszczepienia wątroby od genetycznie zmodyfikowanej świni do organizmu człowieka. Była to operacja eksperymentalna, wykonana na pacjencie w stanie śmierci mózgowej, jednak efekty zabiegu dają podstawy do wielkich nadziei dla milionów ludzi oczekujących na przeszczepy.

Kontekst i znaczenie zabiegu

Deficyt narządów do przeszczepów jest jednym z największych problemów współczesnej medycyny. W samych tylko Chinach każdego roku odnotowuje się kilkadziesiąt tysięcy przypadków pacjentów potrzebujących przeszczepu wątroby, jednak dostępność ludzkich organów dawczych jest drastycznie ograniczona. Ksenotransplantacja, czyli przeszczepianie narządów międzygatunkowych, od lat uważana była za możliwe rozwiązanie tego problemu, lecz dotąd borykała się z ogromnymi przeszkodami immunologicznymi.

Szczegóły operacji w Xi’an

Zabieg przeprowadzono w Szpitalu Xijing, należącym do Wojskowego Uniwersytetu Medycznego Sił Powietrznych. Pacjentem był mężczyzna w stanie śmierci mózgowej, którego organizm podtrzymywano przy życiu za pomocą aparatury. Celem operacji nie było uratowanie życia, lecz przetestowanie, czy genetycznie zmodyfikowana świńska wątroba będzie w stanie funkcjonować w ludzkim ciele.

W odróżnieniu od typowej procedury przeszczepu, nie usunięto oryginalnej wątroby pacjenta, lecz wszczepiono świńską wątrobę jako dodatkowy organ. Przez okres 10 dni po operacji naukowcy monitorowali funkcjonowanie narządu i reakcje organizmu.

Genetyczna modyfikacja dawcy

Świnia, której organ został użyty do przeszczepu, należała do rasy miniaturowej Bama. Została ona poddana zaawansowanej modyfikacji genetycznej obejmującej sześć zmian. Trzy z nich polegały na dezaktywacji genów odpowiedzialnych za produkcję glikoprotein, które są rozpoznawane przez ludzki układ odpornościowy jako obce. Kolejne trzy zmiany polegały na wprowadzeniu genów kodujących ludzkie białka odpowiedzialne m.in. za regulację odpowiedzi immunologicznej oraz procesy zapalne.

Wyniki i obserwacje

Po przeszczepieniu narząd wykazywał oznaki funkcjonowania – produkował żółć, albuminę oraz enzymy charakterystyczne dla zdrowej ludzkiej wątroby. Co szczególnie ważne, nie odnotowano żadnych objawów odrzutu, a parametry biochemiczne krwi pozostały stabilne.

Eksperyment trwał 10 dni, zgodnie z zaplanowanym protokołem. Po jego zakończeniu przeprowadzono dokładne analizy histopatologiczne i immunologiczne tkanek pacjenta i przeszczepionego organu.

Potencjalne zastosowania kliniczne

Eksperci wskazują, że choć przeszczep nie miał na celu bezpośredniego ratowania życia, może stanowić ogromny krok w kierunku zastosowania świńskich organów jako tymczasowego wsparcia u pacjentów z ostrą niewydolnością wątroby. Takie rozwiązanie mogłoby znacząco zwiększyć szanse przeżycia chorych oczekujących na przeszczep od ludzkiego dawcy.

Dalszym krokiem będzie zapewne zastosowanie tej technologii u żywego pacjenta, co wymaga jednak ścisłych badań klinicznych i zatwierdzenia przez odpowiednie organy regulacyjne.

Kolejny etap – przeszczep u żywego człowieka

W maju 2024 roku chińscy lekarze przeprowadzili kolejny zabieg, tym razem na żywym pacjencie – 71-letnim mężczyźnie cierpiącym na końcowe stadium niewydolności wątroby. Pacjent otrzymał przeszczepiony narząd od genetycznie zmodyfikowanej świni. Według pierwszych raportów, ponad dwa tygodnie po operacji stan zdrowia pacjenta był bardzo dobry, a organ funkcjonował prawidłowo.

Wyzwania i ryzyka

Pomimo sukcesu, przed masowym wdrożeniem ksenotransplantacji nadal istnieją poważne wyzwania. Największe obawy dotyczą ryzyka przeniesienia wirusów świńskich na ludzi (ang. PERV – Porcine Endogenous Retroviruses), reakcji odrzutowych i długoterminowego funkcjonowania organów w ludzkim ciele. Konieczne będą też badania nad etycznymi aspektami wykorzystywania zwierząt do celów transplantacyjnych.

Wnioski i przyszłość

Eksperymentalne przeszczepy wątroby od genetycznie zmodyfikowanych świń stanowią ważny krok w rozwoju medycyny. Jeśli badania potwierdzą ich bezpieczeństwo i skuteczność, ksenotransplantacje mogą w niedalekiej przyszłości stać się realnym rozwiązaniem dla tysięcy pacjentów na całym świecie.

Chiny po raz kolejny udowodniły, że są światowym liderem w eksperymentalnej transplantologii, a przeprowadzone zabiegi wyznaczają kierunek dla dalszych prac w tej dziedzinie. W obliczu narastającego kryzysu niedoboru organów, tego rodzaju innowacje mogą okazać się kluczowe dla przyszłości leczenia chorób wątroby i innych schorzeń wymagających przeszczepów narządów.