Wieloryb w Międzyzdrojach i Zatoce Gdańskiej kwiecień 2025 – wszystko, co wiemy

Obecność wieloryba w polskich wodach Bałtyku – sygnał zmian w ekosystemie?

Niezwykłe zjawisko u wybrzeży Polski

Na przełomie lutego i kwietnia 2025 roku w polskich wodach Bałtyku odnotowano rzadkie, ale niezwykle istotne zjawisko biologiczne – pojawienie się wieloryba, najprawdopodobniej młodego osobnika humbaka (Megaptera novaeangliae). To jeden z nielicznych przypadków, kiedy tak duży ssak morskich głębin został zaobserwowany w tak płytkim, słonawym akwenie jak Bałtyk.

Przebieg zdarzeń i interwencje ratunkowe

Pierwsza potwierdzona obserwacja miała miejsce pod koniec lutego 2025 roku w rejonie Międzyzdrojów. Zwierzę zaplątało się w sieci rybackie, co uniemożliwiało mu swobodne poruszanie się i mogło prowadzić do uduszenia. Dzięki szybkiej reakcji lokalnych rybaków oraz profesjonalnej akcji ratunkowej, w której uczestniczyli członkowie Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (SAR), WOPR, Wolińskiego Parku Narodowego i WWF Polska, udało się skutecznie uwolnić ssaka.

Druga obserwacja miała miejsce 3 kwietnia, kiedy uczestnicy komercyjnego rejsu wędkarskiego w okolicach ujścia Wisły Śmiałej zaobserwowali charakterystyczne wyrzuty wody, typowe dla długopłetwców. Eksperci nie wykluczają, że chodzi o tego samego osobnika, który wcześniej przebywał w okolicach Międzyzdrojów. Zebrane materiały fotograficzne i filmowe pozwalają na próbę identyfikacji zwierzęcia.

Wieloryby w Bałtyku – jak częste są takie przypadki?

Choć może się to wydawać zaskakujące, wieloryby – w tym humbaki – były już kilkakrotnie obserwowane w wodach Bałtyku. Jednak zjawisko to ma charakter incydentalny i zwykle dotyczy młodych, niedoświadczonych osobników, które z różnych powodów zboczyły ze szlaków migracyjnych. Bałtyk nie jest naturalnym środowiskiem tych ssaków: to morze płytkie, słonobrzeżne i stosunkowo ubogie w pokarm, a jego niskie zasolenie i ograniczony dostęp do otwartego oceanu dodatkowo utrudniają orientację i przeżycie.

Możliwe przyczyny pojawienia się wieloryba

Eksperci rozważają kilka możliwych przyczyn obecności humbaka w Bałtyku:

• Zmiany klimatyczne: Globalne ocieplenie wpływa na zmiany w rozmieszczeniu pokarmu, takich jak kryl czy ławice ryb, co może zmuszać wieloryby do eksplorowania nowych obszarów.
• Zakłócenia magnetyczne: Migracja wielorybów opiera się częściowo na nawigacji geomagnetycznej. Zmiany w polu magnetycznym Ziemi, wywołane np. przez burze magnetyczne lub działalność człowieka, mogą dezorientować ssaki.
• Hałas antropogeniczny: Intensywny ruch morski i emisje dźwięków sonarowych mogą zakłócać zmysł orientacji przestrzennej u wielorybów.

Ekologiczne i społeczne konsekwencje

Pojawienie się wieloryba w polskich wodach Bałtyku niesie za sobą wiele implikacji. Po pierwsze, stanowi sygnał zmian w funkcjonowaniu ekosystemów morskich i może świadczyć o przesuwaniu się granic naturalnych zasięgów wielu gatunków. Po drugie, takie przypadki wymagają szybkiej reakcji służb ratunkowych i zaangażowania społecznego – bez odpowiedniej wiedzy i koordynacji może dojść do tragicznego finału dla zwierzęcia.

Ważne jest również przygotowanie struktur ochrony środowiska na ewentualność częstszych wizyt dużych ssaków morskich w Bałtyku. Wymaga to nie tylko zasobów ludzkich i finansowych, ale też edukacji i systemów monitoringu.

Działania WWF Polska i instytucji naukowych

WWF Polska oraz inne organizacje ekologiczne zaangażowały się w działania ratunkowe oraz dokumentacyjne. Prowadzona jest analiza materiału fotograficznego i akustycznego mająca na celu ustalenie tożsamości zwierzęcia oraz jego szlaku migracyjnego. Instytut Oceanologii PAN planuje wdrożenie programu monitorowania obecności dużych ssaków w polskiej strefie Bałtyku. Równolegle prowadzone są prace nad ujednoliceniem procedur reagowania w podobnych przypadkach w przyszłości.

Edukacja społeczeństwa i znaczenie medialne

Obserwacja wieloryba przyciągnęła ogromne zainteresowanie opinii publicznej i mediów. Eksperci zwracają uwagę, że to doskonała okazja do szerzenia wiedzy na temat ochrony środowiska morskiego, ekologii wielorybów i wpływu człowieka na środowisko. Poprzez edukację można zwiększyć szanse na skuteczne działania w przyszłości, zarówno w zakresie ratownictwa, jak i zapobiegania niekontrolowanej antropopresji na środowisko.

Czy to początek nowego trendu?

Pojedynczy przypadek nie przesądza jeszcze o istotnej zmianie w ekosystemie, ale może stanowić pierwszy z sygnałów nadchodzących przekształceń. Wraz z postępującymi zmianami klimatycznymi, wieloryby mogą zacząć coraz częściej eksplorować akweny dotąd dla nich nieodpowiednie. Może to oznaczać konieczność aktualizacji map migracji, zmiany w politykach ochrony morskiej oraz nowelizacje międzynarodowych protokołów bezpieczeństwa dla dużych ssaków.

Podsumowanie

Wieloryb w Bałtyku to nie tylko sensacyjne wydarzenie, ale i ważny sygnał ekologiczny. Wymaga on kompleksowej analizy i reakcji – zarówno naukowej, jak i społecznej. Dalsze obserwacje i badania pozwolą ocenić, czy był to incydent odosobniony, czy też zapowiedź nowej dynamiki biologicznej w rejonie Morza Bałtyckiego. W każdym przypadku wydarzenie to przypomina o konieczności ochrony morskich ekosystemów i roli, jaką człowiek odgrywa w ich kształtowaniu.