Ptasia grypa w Polsce 2025 – eksport drobiu zagrożony decyzją Komisji Europejskiej

Decyzja Komisji Europejskiej w sprawie ptasiej grypy w Polsce i jej wpływ na eksport drobiu

Wprowadzenie

W połowie kwietnia 2025 roku Komisja Europejska ogłosiła plany wdrożenia nadzwyczajnych środków bezpieczeństwa w związku z gwałtownym wzrostem liczby ognisk ptasiej grypy (HPAI) na terytorium Polski. Decyzje te, choć jeszcze w fazie konsultacji, mogą wywołać istotne reperkusje w sektorze drobiarskim, zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim. W artykule przedstawiono szczegółową analizę obecnej sytuacji epidemiologicznej, stanowisko Komisji Europejskiej, konsekwencje gospodarcze, reakcje polskich władz i przedstawicieli branży oraz możliwe scenariusze rozwoju wydarzeń.

Charakterystyka ptasiej grypy HPAI i jej rozprzestrzenienie w Polsce

Grypa ptaków typu HPAI (Highly Pathogenic Avian Influenza), zwłaszcza wariant H5N1, to choroba zakaźna o wysokiej śmiertelności wśród ptaków domowych i dzikich. Zakażenie prowadzi do poważnych strat gospodarczych w rolnictwie oraz może, choć bardzo rzadko, przenosić się na ludzi.

W Polsce pierwsze ogniska HPAI w 2025 roku zidentyfikowano na przełomie stycznia i lutego. Od tamtej pory wirus rozprzestrzenił się dynamicznie, szczególnie w województwach: wielkopolskim, mazowieckim, kujawsko-pomorskim, łódzkim i warmińsko-mazurskim. Dane Głównego Inspektoratu Weterynarii wskazują, że do połowy kwietnia potwierdzono ponad 80 ognisk choroby, co stanowi jeden z najwyższych wyników w historii monitoringu grypy ptaków w Polsce.

Skala zagrożenia dla sektora drobiarskiego

Polska należy do ścisłej czołówki producentów i eksporterów mięsa drobiowego w Unii Europejskiej. Roczna produkcja mięsa drobiowego przekracza 3 mln ton, z czego ponad 50% trafia na eksport. Odbiorcami są przede wszystkim kraje UE (Niemcy, Francja, Holandia), ale również rynki trzecie, takie jak Arabia Saudyjska, Chiny, RPA czy Ukraina.

Rozprzestrzenienie się ptasiej grypy oraz działania administracyjne związane z jej zwalczaniem mają wielowymiarowy wpływ na sektor:

• Konieczność wybicia setek tysięcy sztuk drobiu,
• Utrudnienia w logistyce i dystrybucji produktów,
• Spadek zaufania zagranicznych partnerów handlowych,
• Wzrost kosztów bioasekuracji i ubezpieczeń hodowli,
• Pogorszenie rentowności małych i średnich gospodarstw rolnych.

Stanowisko Komisji Europejskiej

W odpowiedzi na dynamicznie pogarszającą się sytuację, Komisja Europejska poinformowała o zamiarze wdrożenia tymczasowych środków ochronnych mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa HPAI. Decyzja KE przewiduje:

• Zakaz eksportu mięsa drobiowego, jaj, piskląt i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego z regionów objętych ograniczeniami,
• Wzmocnienie systemu raportowania i monitorowania ognisk choroby,
• Obowiązek stosowania dodatkowych środków higieny przy transporcie drobiu,
• Wprowadzenie okresów kwarantanny w gospodarstwach dotkniętych chorobą.

Choć restrykcje mają mieć charakter regionalny, a nie ogólnokrajowy, ich wprowadzenie może wykluczyć z obrotu handlowego nawet 40% krajowej produkcji drobiarskiej.

Reakcje polskiego rządu i środowisk branżowych

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyraziło głębokie zaniepokojenie planami Komisji Europejskiej, uznając je za zbyt daleko idące i grożące poważnymi stratami gospodarczymi. Wiceminister rolnictwa w specjalnym oświadczeniu stwierdził, że Polska od lat utrzymuje jeden z najbardziej zaawansowanych systemów kontroli sanitarnej w UE i że wszystkie ogniska grypy ptaków są szybko lokalizowane i eliminowane.

Z kolei Krajowa Izba Producentów Drobiu i Pasz apeluje o zastosowanie mechanizmów regionalizacji oraz indywidualnej oceny ryzyka dla poszczególnych gospodarstw. Zdaniem przedstawicieli branży, całkowite zamknięcie eksportu z dużych województw byłoby nieproporcjonalne i niesprawiedliwe wobec tysięcy przedsiębiorców, którzy przestrzegają rygorystycznych zasad bioasekuracji.

Proponowane rozwiązania i rekomendacje

W odpowiedzi na kryzys epidemiologiczny, środowiska eksperckie i organizacje branżowe przedstawiają szereg rozwiązań, które mogą zminimalizować skutki decyzji Komisji Europejskiej:

1. Regionalizacja eksportu: pozwalająca na kontynuację handlu z obszarów wolnych od choroby.
2. Fundusze kryzysowe: przeznaczone na rekompensaty dla producentów ponoszących straty w wyniku restrykcji.
3. Zwiększenie nadzoru weterynaryjnego: w szczególności w rejonach granicznych oraz wśród dzikiego ptactwa.
4. Wsparcie dla rolników: w zakresie edukacji, cyfryzacji i automatyzacji gospodarstw.
5. Kampanie informacyjne: mające na celu poprawę wizerunku polskiego drobiu na rynkach międzynarodowych.

Skutki długoterminowe i wnioski strategiczne

Aktualna sytuacja związana z ptasią grypą unaocznia potrzebę opracowania zintegrowanego systemu reagowania na zagrożenia biologiczne w sektorze rolnictwa. W perspektywie długoterminowej Polska powinna rozważyć:

• Rozszerzenie krajowej strategii bioasekuracji na wszystkie poziomy produkcji,
• Inwestycje w technologie monitorowania stanu zdrowia zwierząt w czasie rzeczywistym,
• Wzmocnienie współpracy regionalnej i międzynarodowej w zakresie zwalczania chorób zakaźnych,
• Dywersyfikację kierunków eksportowych i kanałów sprzedaży,
• Rozwój certyfikowanych stref eksportu o wysokim poziomie bezpieczeństwa biologicznego.

Podsumowanie – czy Polsce grozi zakaz eksportu kurczaków do Unii Europejskiej?

Decyzja Komisji Europejskiej w sprawie ograniczenia eksportu drobiu z Polski z powodu ptasiej grypy jest reakcją na realne zagrożenie zdrowotne i gospodarcze. Kluczowe w tej sytuacji będzie utrzymanie równowagi między ochroną zdrowia publicznego a zabezpieczeniem interesów ekonomicznych sektora rolnego. Polska stoi dziś przed wyzwaniem nie tylko skutecznej walki z HPAI, ale także odbudowy zaufania na arenie międzynarodowej oraz wypracowania nowoczesnych, odpornych na kryzysy struktur rolniczych i eksportowych.