Nowe przepisy MON kwiecień 2025 – czego nie wolno już fotografować w Polsce?

Nowe rozporządzenie MON ograniczające fotografowanie obiektów związanych z bezpieczeństwem państwa

Wprowadzenie do przepisów obowiązujących od 17 kwietnia 2025 roku

Z dniem 17 kwietnia 2025 roku weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej, które znacząco zmienia zasady fotografowania i filmowania obiektów istotnych dla bezpieczeństwa narodowego. Nowe regulacje mają na celu zwiększenie ochrony infrastruktury krytycznej i obiektów wojskowych w obliczu rosnących zagrożeń hybrydowych i szpiegostwa technologicznego.

Zakres obowiązywania rozporządzenia

Obiekty objęte zakazem

Nowe przepisy obejmują szeroki katalog obiektów:

• Infrastruktura wojskowa: jednostki, magazyny, składy amunicji, lotniska wojskowe.
• Obiekty administracji rządowej i samorządowej o znaczeniu strategicznym.
• Elementy infrastruktury krytycznej: elektrownie, stacje przesyłowe, zbiorniki wodne, lotniska cywilne, porty morskie i rzeczne.
• Obiekty objęte szczególnym nadzorem ochronnym zgodnie z ustawą o ochronie informacji niejawnych.

Zakres zakazu

Zakaz dotyczy:

• Fotografowania,
• Filmowania,
• Utrwalania obrazu (w tym transmisji online),
• Wykonywania dokumentacji wizualnej z użyciem dronów,
• Rejestrowania dźwięku, jeśli może to zagrażać bezpieczeństwu obiektów.

Warunki uzyskania zezwolenia

Procedura administracyjna

Każda osoba fizyczna lub podmiot planujący rejestrowanie obrazu lub dźwięku na terenie objętym zakazem musi złożyć wniosek:

• W formie pisemnej lub elektronicznej,
• Opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub osobistym,
• Przekazany do właściwego dowództwa garnizonu, komórki MON lub innego organu wskazanego w przepisach wykonawczych.

Wymagane informacje

Wniosek powinien zawierać:

• Dane osobowe wnioskodawcy lub dane podmiotu,
• Dokładne wskazanie celu utrwalania materiału,
• Planowany czas, miejsce i zakres rejestracji,
• Opis sprzętu wykorzystywanego do nagrywania.

Wyjątki i dopuszczalne sytuacje

Kiedy zakaz nie obowiązuje?

Zgodnie z rozporządzeniem, zakaz nie obowiązuje w przypadkach:

• Rejestrowania przez zarządców obiektów w celach dokumentacyjnych,
• Filmowania lub fotografowania podczas konferencji prasowych lub wydarzeń publicznych za zgodą organizatora,
• Działalności służb ratowniczych i porządkowych w sytuacjach kryzysowych,
• Realizacji prac geodezyjnych, budowlanych i inżynieryjnych za zgodą właściwego organu.

Oznaczenia obiektów objętych zakazem

Obiekty objęte zakazem będą oznaczone specjalnymi tablicami informacyjnymi. Każda tablica:

• Ma formę kwadratu o boku 60 cm,
• Zawiera czerwoną ramkę i napis „ZAKAZ FOTOGRAFOWANIA”,
• Umieszczona jest w widocznym miejscu,
• Zawiera piktogramy: aparat fotograficzny, kamera, smartfon – przekreślone,
• Informacje podane są w językach: polskim, angielskim, niemieckim, rosyjskim oraz arabskim.

Konsekwencje naruszenia przepisów

Kary przewidziane przez prawo

Osoba, która naruszy przepisy, może podlegać:

• Mandatowi karnemu,
• Grzywnie administracyjnej,
• Aresztowi (do 30 dni),
• Konfiskacie urządzeń rejestrujących (nawet jeśli nie są jej własnością),
• Wszczęciu postępowania o zagrożenie bezpieczeństwa publicznego.

Odpowiedzialność cywilna i karna

W szczególnych przypadkach naruszenia może dojść do postawienia zarzutów z ustawy o ochronie informacji niejawnych lub ustawy o przeciwdziałaniu szpiegostwu, co grozi karą pozbawienia wolności.

Kontekst polityczny i społeczny

Przyczyny wprowadzenia rozporządzenia

Ministerstwo Obrony Narodowej uzasadnia wprowadzenie przepisów:

• Potrzebą przeciwdziałania rozpoznaniu obiektów przez służby obcych państw,
• Koniecznością zabezpieczenia infrastruktury strategicznej przed atakami hybrydowymi,
• Zwiększoną aktywnością dronów w rejonach newralgicznych,
• Potrzebą ograniczenia możliwości planowania sabotażu.

Kontrowersje i opinie ekspertów

Krytycy zwracają uwagę, że:

• Przepisy mogą ograniczać działalność dziennikarską i wolność słowa,
• Brak czytelnego rejestru obiektów objętych zakazem może prowadzić do niezamierzonych naruszeń,
• Potencjalne nadużycia ze strony służb mundurowych mogą zagrażać transparentności działań publicznych.

Znaczenie dla obywateli i turystów

Ryzyko nieświadomego naruszenia przepisów

Osoby fotografujące w przestrzeni publicznej, w tym turyści, mogą nie być świadome obowiązującego zakazu. Dlatego istotne jest:

• Zachowanie ostrożności przy fotografowaniu budynków państwowych i infrastruktury,
• Zwracanie uwagi na oznakowania przestrzeni publicznej,
• Zasięganie informacji w lokalnych urzędach lub punktach informacji turystycznej.

Edukacja i informowanie społeczeństwa

Rząd planuje przeprowadzenie kampanii informacyjnej w mediach publicznych oraz uruchomienie specjalnej strony internetowej, na której będzie można:

• Sprawdzić, czy dany obiekt podlega zakazowi,
• Pobierać wzory wniosków o zezwolenie,
• Uzyskać odpowiedzi na pytania związane z przepisami.

Podsumowanie

Nowe rozporządzenie MON stanowi istotny element strategii bezpieczeństwa państwa w dobie rosnących zagrożeń. Z jednej strony umożliwia skuteczniejszą ochronę infrastruktury krytycznej i obiektów wojskowych, z drugiej – budzi wątpliwości dotyczące przejrzystości oraz wpływu na wolności obywatelskie. Kluczowym wyzwaniem na najbliższe miesiące będzie właściwe egzekwowanie przepisów przy jednoczesnym zachowaniu równowagi między bezpieczeństwem a prawami obywateli.