Dlaczego doszło do ataku terrorystycznego w Kaszmirze – przyczyny i tło konfliktu

22 kwietnia 2025 roku w Baisaran Meadow, malowniczej łące w Pahalgam w indyjskim Kaszmirze, doszło do tragicznego ataku terrorystycznego, który wstrząsnął Indiami i światem. Terroryści otworzyli ogień do grupy turystów, zabijając co najmniej 24–28 osób i raniąc ponad 20 innych. Atak, uznany za najkrwawszy w regionie od zamachu w Pulwama w 2019 roku, zbiegł się z wizytą wiceprezydenta USA J.D. Vance’a w Indiach, co nadało mu międzynarodowe znaczenie. Poniższy artykuł szczegółowo omawia przebieg wydarzenia, narodowości ofiar, kontekst, reakcje oraz potencjalne konsekwencje, opierając się na zweryfikowanych źródłach.

Przebieg ataku

Miejsce i czas

Atak miał miejsce około godziny 14:30 czasu lokalnego (6:00 czasu polskiego) 22 kwietnia 2025 roku w Baisaran Meadow, znanej jako „mini Szwajcaria” w dystrykcie Anantnag, około 5 km od Pahalgam. To odludne, turystyczne miejsce, dostępne tylko pieszo lub na kucykach, przyciąga tłumy zwiedzających dzięki malowniczym krajobrazom i spokojnej atmosferze. W dniu ataku łąka była pełna turystów, którzy korzystali z poprawy pogody po deszczowych dniach.

Działania terrorystów

Według świadków i raportów, 4–6 terrorystów, ubranych w mundury stylizowane na wojskowe, wyłoniło się z pobliskich lasów i zaatakowało grupę około 40 turystów. Napastnicy początkowo udawali policjantów, sprawdzając tożsamość ofiar, pytając o religię i żądając recytacji „Kalima” (islamskiego wyznania wiary). Niektórzy świadkowie twierdzą, że terroryści sprawdzali, czy mężczyźni są obrzezani, celowo atakując osoby uznane za niemuzułmanów. Następnie otworzyli ogień z bliskiej odległości, strzelając głównie do mężczyzn, podczas gdy większość kobiet została oszczędzona. Jeden z napastników miał powiedzieć kobiecie, że pozostawia ją przy życiu, by „opowiedziała o horrorze” premierowi Indii Narendra Modiemu.

Wideo nakręcone przez świadków ukazuje chaos i panikę: turyści biegali w poszukiwaniu schronienia, a ranni wzywali pomocy. Ciała ofiar leżały rozrzucone na łące, a krzyki kobiet, w tym jednej błagającej o ratunek dla męża, rozbrzmiewały w dolinie. Atak trwał kilka minut, po czym terroryści uciekli w pobliskie lasy.

Ofiary i straty

Liczba ofiar różni się w zależności od źródła, co wynika z początk.Concurrent Assistant: owego chaosu informacyjnego:

• Newsweek i Agence France-Presse podają co najmniej 24 zabitych.
• Hindustan Times, India Today i Times of India szacują 26 ofiar, w tym dwóch zagranicznych turystów.
• Wikipedia oraz NDTV wskazują na 28 zabitych, w tym 24 indyjskich turystów, dwóch lokalnych mieszkańców i dwóch cudzoziemców.
• Rannych jest od 12 do 36 osób, z wieloma w stanie krytycznym, według PBS News i India Today.

Narodowości ofiar

Większość ofiar to indyjscy turyści pochodzący z różnych stanów, co podkreśla celowy atak na cywilów spoza regionu. Według dostępnych danych:

• Indyjskie ofiary: Zginęli turyści z Karnataka, Kerala, Maharashtra, Odisha, Gujarat, Haryana, West Bengal i Uttar Pradesh. Wśród nich był 26-letni oficer marynarki indyjskiej Vinay Narwal z Haryana, który był na urlopie po ślubie 16 kwietnia, oraz urzędnik Intelligence Bureau. Ranni pochodzili z Gujarat, Tamil Nadu i Maharashtra.
• Zagraniczne ofiary: Dwie zagraniczne osoby zginęły w ataku: jedna z Nepalu i jedna ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. CNN podaje, że wśród ofiar był także „obywatel Indii pracujący na Bliskim Wschodzie”, choć nie określono jego narodowości.
• Lokalni mieszkańcy: Dwóch mieszkańców Dżammu i Kaszmiru również straciło życie, choć ich tożsamość nie została ujawniona.
• Brak dalszych szczegółów: Tożsamość pozostałych ofiar, w tym potencjalnych innych cudzoziemców, nie została potwierdzona w źródłach. The Wire zauważa, że „narodowości cudzoziemców i tożsamość innych zmarłych nie były od razu dostępne”.

Wśród poszkodowanych znalazły się również osoby z innych regionów Indii, takie jak rodzina z Pune w Maharashtra, która została zaatakowana podczas pozowania do zdjęć w tradycyjnych kaszmirskich strojach.

Reakcja służb i działania ratunkowe

Natychmiastowa odpowiedź

Służby bezpieczeństwa zareagowały szybko po otrzymaniu informacji o ataku. Policja i wojsko odcięły dostęp do Baisaran Meadow, uruchamiając operację poszukiwawczą i blokadę w Pahalgam. Helikoptery zostały wysłane w celu lokalizacji sprawców, a niektóre ofiary ewakuowano śmigłowcami do szpitala wojskowego w Srinagarze. Dwoje ciężko rannych przewieziono do szpitala w Anantnag około 16:30, a pozostali trafili do pobliskich placówek medycznych.

Śledztwo i odpowiedzialność – kim byli sprawcy ataku w Kaszmirze

Narodowa Agencja Śledcza (NIA) przejęła dochodzenie, a indyjskie służby wywiadowcze zidentyfikowały Saifullaha Kasuriego (pseudonim Khalid), dowódcę powiązanego z Lashkar-e-Taiba, oraz dwóch operacyjnych z kontrolowanego przez Pakistan Kaszmiru jako głównych organizatorów ataku. Odpowiedzialność za zamach wzięła The Resistance Front (TRF), organizacja będąca odłamem Lashkar-e-Taiba, choć rząd Indii nie wydał jeszcze oficjalnego potwierdzenia.

Kontekst historyczny i polityczny

Kaszmir jako punkt zapalny

Kaszmir od 1947 roku pozostaje spornym terytorium między Indiami a Pakistanem, które stoczyły trzy wojny o kontrolę nad regionem. Indie administrują około 55% Kaszmiru (w tym Dżammu, Dolinę Kaszmiru i większość Ladakhu), Pakistan 30% (Azad Kaszmir i Gilgit-Baltistan), a Chiny 15% (Aksai Chin). Konflikt nasilił się po 1989 roku, gdy wybuchła antyindyjska rebelia, wspierana przez niektóre grupy muzułmańskie dążące do niepodległości lub przyłączenia do Pakistanu. Od tego czasu zginęły dziesiątki tysięcy osób, choć przemoc osłabła w ostatnich latach.

W 2019 roku Indie zniosły specjalny status Kaszmiru, dzieląc stan na dwa terytoria administrowane federalnie: Dżammu i Kaszmir oraz Ladakh. Decyzja ta umożliwiła osobom spoza regionu kupowanie ziemi i uzyskiwanie praw stałego pobytu, co wywołało obawy o zmiany demograficzne wśród miejscowych muzułmanów. TRF twierdzi, że atak w Pahalgam był odpowiedzią na te zmiany, choć celowanie w cywilów sugeruje szersze intencje destabilizacyjne.

Rola Pakistanu

Indie oskarżają Pakistan o wspieranie grup terrorystycznych, takich jak Lashkar-e-Taiba, które działają z terytorium Pakistanu. Lider Indyjskiej Partii Ludowej (BJP) Ravinder Raina stwierdził, że atak przeprowadzili „pakistańscy terroryści”. Islamabad zaprzecza tym zarzutom, twierdząc, że wspiera Kaszmirczyków jedynie moralnie i dyplomatycznie w ich walce o samostanowienie. Napięcia między Indiami a Pakistanem wzrosły po ataku, co rodzi ryzyko eskalacji w regionie.

Międzynarodowe reakcje

Reakcje w Indiach

• Premier Narendra Modi: Potępił atak na X, pisząc: „Zdecydowanie potępiam atak terrorystyczny w Pahalgam. Ci, którzy stoją za tym haniebnym czynem, zostaną pociągnięci do odpowiedzialności. Nasza determinacja w walce z terroryzmem jest niezachwiana.” Skrócił swoją wizytę w Arabii Saudyjskiej, wracając do Indii 22 kwietnia wieczorem, i przeprowadził rozmowy z ministrem spraw wewnętrznych Amitem Shahem oraz doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego Ajitem Dovalem.
• Minister spraw wewnętrznych Amit Shah: Udał się do Srinagaru, gdzie przeprowadził spotkanie w sprawie bezpieczeństwa z udziałem szefa policji Dżammu i Kaszmiru oraz przedstawicieli służb wywiadowczych. Na X napisał: „Ci, którzy dokonali tego tchórzliwego aktu, nie zostaną oszczędzeni.”
• Była premier Dżammu i Kaszmiru Mehbooba Mufti: Nazwała atak „niedopuszczalnym” i wezwała do solidarności, ogłaszając strajk w hołdzie ofiarom.
• Szef rządu Dżammu i Kaszmiru Omar Abdullah: Stwierdził, że atak jest „znacznie większy niż wszystko, co widzieliśmy w ostatnich latach wymierzone w ludność cywilną”.

Reakcje międzynarodowe

• Wiceprezydent USA J.D. Vance: W trakcie wizyty w Jaipur opublikował post na X: „Usha i ja składamy kondolencje ofiarom niszczycielskiego ataku terrorystycznego w Pahalgam. Nasze myśli i modlitwy są z nimi w czasie żałoby po tym horrificznym ataku.”
• Prezydent USA Donald Trump: Oświadczył, że „USA stoją ramię w ramię z Indiami przeciwko terroryzmowi”.
• Prezydent Rosji Władimir Putin: Złożył kondolencje, potępiając przemoc wobec cywilów.
• Ambasadorzy Izraela i Argentyny w Indiach: Wyrazili solidarność z ofiarami.
• Kaszmirski lider oporu Mirwaiz Umar Farooq: Nazwał atak „tchórzliwym” i niezgodnym z wartościami Kaszmiru.
• Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres: Potępił atak, podkreślając, że przemoc wobec cywilów jest niedopuszczalna.

Ostrzeżenia dla podróżnych

Polska ambasada w Indiach (@PLinIndia) wydała ostrzeżenie na X o 22:12 PDT 22 kwietnia: „Zamach w Pahalgam w Kaszmirze. Są ofiary śmiertelne. Zalecamy pozostanie w bezpiecznym miejscu, unikanie zgromadzeń i stosowanie się do zaleceń władz. MSZ odradza podróże, które nie są konieczne do Dżammu i Kaszmiru.”

Potencjalne konsekwencje

Czy Kaszmir jest bezpieczny po ataku terrorystycznym z kwietnia 2025

Atak w Pahalgam, będący najkrwawszym atakiem na cywilów od lat, może doprowadzić do zaostrzenia środków bezpieczeństwa w Kaszmirze. Wprowadzenie tymczasowego lockdownu w Pahalgam i zwiększenie obecności wojska sugerują, że władze przygotowują się na dalsze incydenty. Turystyka, kluczowa dla gospodarki regionu, może ucierpieć, zwłaszcza że ataki na turystów były rzadkością w ostatnich latach.

Napięcia Indie–Pakistan

Atak wzmógł napięcia między Indiami a Pakistanem, szczególnie w kontekście oskarżeń o wsparcie terrorystów przez Islamabad. Eksperci, tacy jak Piotr Kugiel (@PKugiel), wskazują, że wzrost napięć w relacjach Indie–Pakistan jest prawdopodobny, co może prowadzić do incydentów granicznych lub retorsji dyplomatycznych. Atak zbiegł się z rozmowami Vance’a o umowie handlowej między USA a Indiami, co może wpłynąć na regionalną dynamikę geopolityczną.

Wpływ na wizytę J.D. Vance’a

Wizyta wiceprezydenta USA, obejmująca rozmowy z Modim i wizyty w Jaipur oraz Agrze, została przyćmiona atakiem. Choć nie ma dowodów, że zamach był bezpośrednio związany z jego obecnością, zbieg okoliczności zwiększył międzynarodową uwagę na wydarzenie. Vance, komentując atak, podkreślił znaczenie współpracy USA–Indie, co może przyspieszyć rozmowy o wspólnych strategiach antyterrorystycznych.

Analiza krytyczna

Wiarygodność źródeł

Informacje o ataku pochodzą z wiarygodnych źródeł, takich jak Reuters, Hindustan Times, India Today, NDTV i Wikipedia, ale różnice w liczbie ofiar (24–28 zabitych) wskazują na początkowy brak precyzyjnych danych. Oficjalny bilans może ulec zmianie w miarę postępu śledztwa. Dane o narodowościach, szczególnie zagranicznych ofiar (Nepal i ZEA), są potwierdzone przez Wikipedia i CNN, ale brak szczegółów o innych cudzoziemcach sugeruje potrzebę dalszej weryfikacji. Posty na X, takie jak od @IndiaToday i @TimesNow, dostarczają dodatkowych szczegółów (np. tożsamość organizatora), ale wymagają weryfikacji, ponieważ nie zawsze są potwierdzone przez rząd.

Możliwe motywy

Atak TRF, powiązanej z Lashkar-e-Taiba, wydaje się mieć na celu destabilizację Kaszmiru poprzez odstraszenie turystów i podważenie indyjskiej kontroli nad regionem. Selekcja ofiar na podstawie religii sugeruje element ideologiczny, mający na celu zaostrzenie napięć między wspólnotami hinduską i muzułmańską. Zbieg z wizytą Vance’a może być przypadkowy, ale wzmacnia narrację terrorystów o walce z „zachodnim imperializmem” i indyjską administracją.

Ryzyko dezinformacji

Wczesne doniesienia o pięciu ofiarach (np. Hindustan Times) zostały szybko skorygowane do 24–28, co pokazuje ryzyko pochopnych raportów w sytuacjach kryzysowych. Oskarżenia wobec Pakistanu, choć powszechne, nie są w pełni potwierdzone, a brak oficjalnego przyznania się do ataku przez TRF w niektórych źródłach wymaga ostrożności w przypisywaniu odpowiedzialności.

Podsumowanie

Atak terrorystyczny w Pahalgam 22 kwietnia 2025 roku to tragiczne wydarzenie, które ujawniło kruchość stabilności w Kaszmirze. Śmierć co najmniej 24–28 osób, w tym turystów z Indii (Karnataka, Kerala, Maharashtra, Odisha, Gujarat, Haryana, West Bengal, Uttar Pradesh), Nepalu, Zjednoczonych Emiratów Arabskich oraz lokalnych mieszkańców, wstrząsnęła Indiami i światem. Szybka reakcja służb, potępienie ze strony liderów światowych oraz śledztwo NIA dają nadzieję na ukaranie sprawców, ale wydarzenie to może mieć dalekosiężne konsekwencje dla turystyki, bezpieczeństwa i relacji Indie–Pakistan. W obliczu takich tragedii kluczowe jest zachowanie krytycznego podejścia do informacji i wspieranie działań na rzecz pokoju w regionie.

Źródła

• Reuters, Hindustan Times, India Today, NDTV, Newsweek, Agence France-Presse, Times of India, PBS News, Wikipedia, CNN.
• Posty na X: @PLinIndia, @PKugiel, @IndiaToday, @TimesNow, @CNNnews18.