Ostrzeżenie GIS: Niebezpieczne Kubki z Ołowiem i Kadmem Wycofane z Rynku

W dniu 25 kwietnia 2025 roku Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) wydał ostrzeżenie publiczne dotyczące szklanych kubków o pojemności 365 ml, model TR-A2411 Lawenda, dystrybuowanych przez firmę Tragar Trąbka Sp. z o.o. z Zebrzydowic. W wyniku kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej stwierdzono wysoką migrację ołowiu i kadmu z obrzeża tych naczyń, co stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia konsumentów, szczególnie dzieci. Produkt został wycofany z obrotu, a konsumenci są proszeni o zaprzestanie jego użytkowania i zwrot do punktów sprzedaży. Ten artykuł szczegółowo omawia problem, działania podjęte przez GIS i dystrybutora, zagrożenia zdrowotne, a także szerszy kontekst podobnych incydentów, dostarczając kompleksowych informacji dla konsumentów i interesariuszy.

Szczegóły ostrzeżenia Głównego Inspektoratu Sanitarnego

Charakterystyka wadliwego produktu

Ostrzeżenie dotyczy szklanego kubka o pojemności 365 ml, oznaczonego jako model TR-A2411 Lawenda. Produkt był dystrybuowany przez firmę Tragar Trąbka Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Zebrzydowice 455B, 34-130 Kalwaria Zebrzydowska. Kluczowe oznaczenia kubka to:

• Numer partii: 26062024
• Kod kreskowy: 5902738224107
• Wzór: Motyw lawendy na szkle

Kubki te były dostępne w sprzedaży w różnych punktach handlowych na terenie Polski, zarówno w hurtowniach, jak i w sklepach detalicznych, w tym w małych punktach sprzedaży i sieciach handlowych.

Przyczyna ostrzeżenia

Kontrola przeprowadzona przez Państwową Inspekcję Sanitarną wykazała, że z obrzeża kubków migruje ołów i kadm w ilościach przekraczających dopuszczalne normy. Badania laboratoryjne, ocenione przez ekspertów Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego, potwierdziły, że poziom migracji tych metali ciężkich stwarza istotne zagrożenie dla zdrowia człowieka. Migracja zachodzi szczególnie w kontakcie z napojami, co zwiększa ryzyko spożycia toksycznych substancji.

Skala dystrybucji

Dokładna liczba sprzedanych kubków nie została podana w komunikacie GIS, ale produkt był dystrybuowany na terenie całego kraju, co sugeruje potencjalnie dużą liczbę konsumentów narażonych na ryzyko. Firma Tragar Trąbka Sp. z o.o. współpracuje z GIS, aby ustalić pełny zasięg dystrybucji i zapewnić skuteczne wycofanie produktu.

Zagrożenia zdrowotne związane z ołowiem i kadmem

Charakterystyka toksyczności ołowiu

Ołów jest metalem ciężkim, który gromadzi się w organizmie i może powodować poważne szkody zdrowotne, nawet przy niewielkiej ekspozycji. Skutki zdrowotne obejmują:

• Uszkodzenie układu nerwowego: Szczególnie u dzieci, powodując zaburzenia rozwoju umysłowego, trudności w nauce i obniżenie ilorazu inteligencji.
• Problemy z nerkami i wątrobą: Przewlekła ekspozycja prowadzi do niewydolności tych organów.
• Anemia: Ołów zakłóca produkcję hemoglobiny, powodując niedokrwistość.
• Zwiększone ryzyko nowotworów: Długotrwały kontakt jest uznawany za czynnik karcynogenny.
• Zaburzenia rozrodu: Może powodować niepłodność i poronienia.

Dzieci są szczególnie narażone, ponieważ ich organizmy wchłaniają ołów szybciej niż dorośli, a rozwijający się układ nerwowy jest bardziej podatny na uszkodzenia.

Toksyczność kadmu

Kadm, kolejny metal ciężki, jest równie niebezpieczny i powoduje:

• Uszkodzenie nerek: Przewlekła ekspozycja prowadzi do niewydolności nerek i kamieni nerkowych.
• Choroby płuc: Wdychanie lub spożycie kadmu może powodować uszkodzenie układu oddechowego.
• Nowotwory: Kadm jest klasyfikowany jako czynnik rakotwórczy, zwiększający ryzyko raka płuc, nerek i prostaty.
• Zaburzenia neurologiczne: Może wpływać na funkcjonowanie mózgu, powodując drgawki i osłabienie.
• Osłabienie kości: Kadm wypiera wapń, zwiększając ryzyko osteoporozy.

Podobnie jak ołów, kadm jest szczególnie groźny dla dzieci i kobiet w ciąży, ponieważ może przenikać przez łożysko, zagrażając płodowi.

Ryzyko w kontekście kubków

Migracja ołowiu i kadmu z obrzeża kubków zachodzi podczas kontaktu z napojami, szczególnie gorącymi lub kwaśnymi (np. herbata, kawa, soki). Nawet krótkotrwałe użycie może prowadzić do przekroczenia tygodniowych dawek tolerowanych przez organizm, określonych przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Eksperci PZH podkreślają, że ryzyko jest najwyższe przy regularnym używaniu kubków, np. do codziennego picia.

Działania podjęte w odpowiedzi na ostrzeżenie

Wycofanie produktu z obrotu

Firma Tragar Trąbka Sp. z o.o. podjęła natychmiastowe działania po otrzymaniu wyników kontroli. W dniu 24 kwietnia 2025 roku wydała decyzję o:

• Wycofaniu z obrotu całej partii kubków o numerze 26062024.
• Zaprzestaniu dalszej dystrybucji produktu.
• Powiadomieniu wszystkich partnerów handlowych (hurtowni i sklepów detalicznych) o konieczności usunięcia kubków z oferty.

Proces wycofania jest nadzorowany przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, które monitorują skuteczność działań i zapewniają, że produkt nie trafia do nowych konsumentów.

Procedura zwrotów

Konsumenci, którzy zakupili wadliwe kubki, mogą:

• Zwrócić produkt do punktu sprzedaży, w którym został zakupiony, bez konieczności okazania paragonu.
• Skontaktować się bezpośrednio z firmą Tragar Trąbka Sp. z o.o. pod adresem siedziby (ul. Zebrzydowice 455B, 34-130 Kalwaria Zebrzydowska) lub telefonicznie, aby uzyskać szczegółowe instrukcje dotyczące zwrotu.
• Oczekiwać zwrotu kosztów zakupu po przekazaniu produktu dystrybutorowi.

Firma zobowiązała się do pełnej współpracy z konsumentami i zapewnienia szybkiego procesu zwrotów.

Komunikacja z konsumentami

Dystrybutor opublikował komunikat na swojej stronie internetowej oraz poinformował partnerów handlowych o konieczności powiadomienia klientów. GIS dodatkowo rozpowszechnił ostrzeżenie za pośrednictwem strony www.gov.pl/web/gis oraz mediów społecznościowych, w tym platformy X (@GIS_gov), aby dotrzeć do jak największej liczby osób.

Rekomendacje dla konsumentów

Jak rozpoznać wadliwy kubek?

Kubki z wadliwej partii mają następujące cechy:

• Pojemność 365 ml.
• Model TR-A2411 Lawenda z motywem lawendy na szkle.
• Numer partii 26062024 (zwykle na opakowaniu lub spodzie kubka).
• Kod kreskowy 5902738224107.

Niestety, oficjalny komunikat GIS nie zawiera zdjęć produktu, co utrudnia identyfikację wizualną. Użytkownik platformy X (@Arek_60) opublikował 26 kwietnia 2025 roku zdjęcia kubków, które mogą odpowiadać opisowi, ale konsumenci powinni zweryfikować oznaczenia, aby mieć pewność.

Co zrobić z wadliwym kubkiem?

GIS zaleca następujące kroki:

1. Sprawdź oznaczenia: Upewnij się, że posiadasz kubek z numerem partii 26062024 i kodem kreskowym 5902738224107.
2. Zaprzestań użytkowania: Nie używaj kubka do picia napojów ani przechowywania żywności, aby uniknąć narażenia na ołów i kadm.
3. Zwróć produkt: Skontaktuj się z punktem sprzedaży lub dystrybutorem, aby zwrócić kubek i uzyskać zwrot pieniędzy.
4. Wyrzuć bezpiecznie: Jeśli zwrot nie jest możliwy, wyrzuć kubek do odpowiedniego pojemnika na odpady szklane, zabezpieczając go przed przypadkowym użyciem przez innych.

Objawy zatrucia metalami ciężkimi

W przypadku podejrzenia zatrucia ołowiem lub kadmem po użyciu kubka, należy:

• Obserwować objawy, takie jak bóle głowy, nudności, osłabienie, bóle brzucha, drgawki lub problemy z nerkami.
• Natychmiast skonsultować się z lekarzem, informując o możliwym kontakcie z metalami ciężkimi.
• Zachować kubek jako dowód do zgłoszenia do sanepidu lub w razie potrzeby postępowania prawnego.

Kontekst i historia podobnych incydentów

Wcześniejsze ostrzeżenia GIS

Problem migracji ołowiu i kadmu z naczyń nie jest nowy. GIS regularnie publikuje ostrzeżenia dotyczące wyrobów do kontaktu z żywnością. Przykłady z ostatnich lat obejmują:

• Lipiec 2024: Wycofanie kubków termicznych 390 ml marki Allesken (dystrybutor Mondex) z powodu migracji ołowiu i kadmu z obrzeża.
• Listopad 2022: Ostrzeżenie dotyczące szklanek z motywem bałwanka sprzedawanych w sieci Rossmann.
• Luty 2021: Wycofanie talerzy z motywem kwiatów dystrybuowanych przez TEDi z powodu migracji kadmu.
• Marzec 2010: Wycofanie chińskich kubków z napisem „Cappuccino” z powodu wysokich poziomów ołowiu i kadmu.

Te incydenty wskazują na powtarzający się problem z kontrolą jakości naczyń, szczególnie tych importowanych z krajów o mniej rygorystycznych normach, takich jak Chiny.

Przyczyny migracji metali ciężkich

Migracja ołowiu i kadmu najczęściej wynika z:

• Użycia niskiej jakości farb lub glazur: Obrzeża naczyń mogą być pokrywane farbami zawierającymi metale ciężkie dla uzyskania połysku lub koloru.
• Niewłaściwej produkcji: Brak odpowiednich procesów wypalania szkła, co prowadzi do uwalniania toksycznych substancji.
• Braku certyfikacji: Produkty importowane bez zgodności z normami UE mogą nie spełniać wymogów bezpieczeństwa.

W przypadku kubków TR-A2411 Lawenda nie podano kraju pochodzenia, ale podobne incydenty sugerują, że problem może dotyczyć produktów masowo produkowanych w Azji.

Regulacje unijne

Unia Europejska nakłada surowe normy na wyroby do kontaktu z żywnością, określone w Rozporządzeniu (WE) nr 1935/2004 oraz dyrektywach dotyczących ceramiki i szkła (np. Dyrektywa 84/500/EWG). Normy te ustalają maksymalne dopuszczalne poziomy migracji ołowiu i kadmu, które w przypadku kubków TR-A2411 zostały znacząco przekroczone.

Rola Głównego Inspektoratu Sanitarnego

Misja i zadania GIS

Główny Inspektorat Sanitarny odpowiada za ochronę zdrowia publicznego w Polsce, w tym za kontrolę bezpieczeństwa żywności i wyrobów do kontaktu z żywnością. Ostrzeżenia publiczne, takie jak to dotyczące kubków TR-A2411 Lawenda, mają na celu:

• Szybkie informowanie konsumentów o zagrożeniach.
• Minimalizowanie ryzyka zdrowotnego poprzez wycofanie produktów.
• Wsparcie przedsiębiorców w naprawie szkód, bez ich piętnowania.

Proces kontroli sanitarnej

Kontrola naczyń obejmuje:

• Pobieranie próbek: Inspekcja sanitarna losowo wybiera produkty z rynku do badań laboratoryjnych.
• Badania migracji: Laboratoria sprawdzają, czy z naczyń uwalniają się substancje chemiczne w kontakcie z żywnością lub płynami.
• Ocena ryzyka: Eksperci, tacy jak ci z PZH, analizują wyniki i określają poziom zagrożenia.
• Działania naprawcze: W przypadku stwierdzenia niezgodności, GIS wydaje ostrzeżenie i nadzoruje wycofanie produktu.

W przypadku kubków TR-A2411 Lawenda proces ten został przeprowadzony wzorowo, co umożliwiło szybką reakcję.

Wpływ na konsumentów i rynek

Reakcje społeczne

Ostrzeżenie GIS wywołało ożywioną dyskusję w mediach społecznościowych, szczególnie na platformie X. Użytkownicy, tacy jak @Arek_60, zwracali uwagę na brak zdjęć wadliwych kubków w oficjalnym komunikacie, co utrudnia konsumentom identyfikację produktu. Posty na X, w tym ten z 26 kwietnia 2025 roku, zyskały popularność, a użytkownicy domagali się większej przejrzystości w komunikatach GIS. Niektórzy wyrażali frustrację z powodu powtarzających się incydentów z naczyniami, wskazując na potrzebę lepszej kontroli importu.

Wpływ na dystrybutora

Dla firmy Tragar Trąbka Sp. z o.o. incydent oznacza potencjalne straty finansowe, w tym koszty związane z wycofaniem produktu, zwrotami i utratą zaufania klientów. Jednak szybka reakcja, w tym decyzja o wycofaniu kubków i umożliwienie zwrotów bez paragonu, świadczy o odpowiedzialnym podejściu. Firma może odzyskać część zaufania, jeśli skutecznie zarządzi kryzysem i wprowadzi dodatkowe kontrole jakości.

Szersze implikacje dla rynku

Incydent podkreśla konieczność:

• Wzmocnienia kontroli importu: Szczególnie produktów z krajów o mniej rygorystycznych normach, takich jak Chiny.
• Edukacji konsumentów: Zachęcanie do kupowania naczyń z certyfikatami zgodności z normami UE.
• Zaostrzenia kar: Dla producentów i dystrybutorów wprowadzających na rynek niebezpieczne produkty.

Sieci handlowe, takie jak Rossmann czy TEDi, które w przeszłości borykały się z podobnymi problemami, mogą wprowadzić bardziej rygorystyczne procedury weryfikacji dostawców, aby uniknąć podobnych incydentów.

Praktyczne porady dla konsumentów

Jak unikać niebezpiecznych naczyń?

Aby zminimalizować ryzyko zakupu wadliwych naczyń, konsumenci mogą:

• Kupować produkty od renomowanych marek i dystrybutorów z potwierdzoną historią jakości.
• Sprawdzać oznaczenia na opakowaniach, takie jak symbole zgodności z normami UE (np. znak „szkło i widelec” oznaczający bezpieczeństwo kontaktu z żywnością).
• Unikać naczyń o podejrzanie niskiej cenie, które mogą być produkowane z użyciem toksycznych farb lub glazur.
• Regularnie śledzić ostrzeżenia GIS na stronie www.gov.pl/web/gis lub na profilu @GIS_gov na X.

Co robić w przypadku podejrzenia zatrucia?

Jeśli po użyciu kubka pojawią się objawy takie jak:

• Bóle głowy, zmęczenie, nudności.
• Bóle brzucha, problemy z nerkami.
• Drgawki, osłabienie mięśni.
  Należy:

1. Natychmiast skontaktować się z lekarzem, informując o możliwym kontakcie z ołowiem lub kadmem.
2. Wykonać badania krwi w celu sprawdzenia poziomu metali ciężkich.
3. Zachować kubek jako dowód do zgłoszenia do sanepidu lub w razie potrzeby postępowania prawnego.
4. Zgłosić incydent do GIS lub lokalnej stacji sanitarno-epidemiologicznej.

Gdzie szukać informacji?

Konsumenci mogą uzyskać dodatkowe informacje:

• Na stronie GIS: www.gov.pl/web/gis
• Poprzez infolinię GIS: 22 25 00 115
• W lokalnych stacjach sanitarno-epidemiologicznych.
• Na stronie dystrybutora (jeśli dostępna) lub poprzez kontakt bezpośredni z Tragar Trąbka Sp. z o.o.

Perspektywy i przyszłość

Wzmocnienie kontroli jakości

Incydent z kubkami TR-A2411 Lawenda może skłonić GIS i inne organy sanitarne do zaostrzenia kontroli naczyń importowanych, szczególnie tych produkowanych w krajach o niższych standardach. Możliwe jest wprowadzenie bardziej rygorystycznych wymogów dla producentów i dystrybutorów, takich jak obowiązkowe certyfikaty bezpieczeństwa przed wprowadzeniem produktu na rynek.

Edukacja konsumentów

GIS planuje w 2025 roku kampanie edukacyjne, które zwiększą świadomość konsumentów na temat bezpieczeństwa wyrobów do kontaktu z żywnością. Programy te mogą obejmować poradniki, webinaria i materiały informacyjne dostępne na stronie GIS oraz w mediach społecznościowych.

Odpowiedzialność producentów

Powtarzające się incydenty z migracją metali ciężkich wskazują na potrzebę większej odpowiedzialności producentów. W przyszłości możliwe jest wprowadzenie surowszych kar za wprowadzanie na rynek niebezpiecznych produktów, co zmotywuje firmy do inwestowania w kontrolę jakości.

Podsumowanie

Ostrzeżenie Głównego Inspektoratu Sanitarnego z 25 kwietnia 2025 roku dotyczące szklanych kubków TR-A2411 Lawenda to istotny sygnał dla konsumentów i branży handlowej. Wysoka migracja ołowiu i kadmu z obrzeża tych naczyń stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia, szczególnie dla dzieci, mogąc prowadzić do uszkodzenia nerek, układu nerwowego i zwiększenia ryzyka nowotworów. Szybka reakcja firmy Tragar Trąbka Sp. z o.o., która wycofała produkt i umożliwiła zwroty, oraz nadzór Państwowej Inspekcji Sanitarnej pozwoliły zminimalizować ryzyko. Konsumenci są proszeni o zaprzestanie używania kubków i zwrot do punktów sprzedaży. Incydent ten podkreśla potrzebę ścisłej kontroli jakości naczyń, szczególnie importowanych, oraz większej przejrzystości w komunikatach GIS, np. poprzez dołączanie zdjęć wadliwych produktów. Regularne śledzenie ostrzeżeń GIS i wybieranie certyfikowanych naczyń to kluczowe kroki, aby chronić zdrowie swoje i bliskich.

Źródła:

• Główny Inspektorat Sanitarny, komunikat z 25 kwietnia 2025
• Medonet.pl, artykuł z 25 kwietnia 2025
• Wprost.pl, artykuł z 26 kwietnia 2025
• Kobieta.interia.pl, artykuł z 25 kwietnia 2025
• Wiadomosci.wp.pl, artykuł z 25 kwietnia 2025
• Posty na X: @GIS_gov, 25 kwietnia 2025; @Arek_60, 26 kwietnia 2025
• Archiwalne ostrzeżenia GIS: lipiec 2024, listopad 2022, luty 2021, marzec 2010
• Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004 i Dyrektywa 84/500/EWG