Nietypowy wypadek na USS Harry S. Truman: Utrata F/A-18E Super Hornet w Morzu Czerwonym kwiecień 2025

28 kwietnia 2025 roku na lotniskowcu USS Harry S. Truman, operującym na Morzu Czerwonym, doszło do niezwykłego incydentu, w wyniku którego wielozadaniowy myśliwiec F/A-18E Super Hornet oraz holujący go ciągnik pokładowy wypadły za burtę i zatonęły. Zdarzenie, zgłoszone przez marynarkę wojenną USA, miało miejsce podczas gwałtownego manewru unikowego, wykonanego w odpowiedzi na atak rakietowy i dronowy ze strony jemeńskich rebeliantów Huti. Incydent, który kosztował US Navy sprzęt o wartości co najmniej 60 milionów USD, jest kolejnym w serii problemów USS Harry S. Truman podczas obecnego rozmieszczenia. Niniejszy artykuł szczegółowo analizuje okoliczności, przyczyny, konsekwencje oraz szerszy kontekst tego wydarzenia, opierając się na najnowszych doniesieniach medialnych, oświadczeniach US Navy i reakcjach międzynarodowych.

Tło operacyjne USS Harry S. Truman

Misja w Morzu Czerwonym

USS Harry S. Truman (CVN-75), nuklearny lotniskowiec klasy Nimitz, jest flagowym okrętem grupy uderzeniowej (Carrier Strike Group), która od września 2024 roku prowadzi operacje w regionie Bliskiego Wschodu. Od końca lutego 2025 roku okręt stacjonuje w Morzu Czerwonym, gdzie bierze udział w operacji „Rough Rider”, rozpoczętej 15 marca 2025 roku. Misja ta, prowadzona pod dowództwem US Central Command (CENTCOM), koncentruje się na:

• Zabezpieczeniu szlaków żeglugowych w Morzu Czerwonym, szczególnie cieśniny Bab al-Mandab, przez którą przechodzi 10–15% światowego handlu morskiego.
• Neutralizacji zdolności militarnych Huti, którzy od końca 2023 roku przeprowadzają ataki na statki handlowe i okręty wojenne przy użyciu dronów, rakiet balistycznych i pocisków manewrujących.
• Odstraszaniu Iranu, głównego sponsora Huti, poprzez demonstrację siły militarnej USA.

Grupa uderzeniowa USS Harry S. Truman obejmuje:

• Lotniskowiec USS Harry S. Truman.
• Dziewięć eskadr Carrier Air Wing 1, w tym eskadrę VFA-136 „Knighthawks”, do której należał utracony F/A-18E.
• Trzy niszczyciele rakietowe Destroyer Squadron 28 (USS Stout, USS Jason Dunham, USS Forrest Sherman).
• Krążownik klasy Ticonderoga USS Gettysburg (CG-64).

Intensywne operacje przeciwko Huti

Od marca 2025 roku grupa uderzeniowa przeprowadziła ataki na ponad 800 celów Huti, wykorzystując m.in. pociski Tomahawk, precyzyjne uzbrojenie lotnicze, takie jak AGM-154C JSOW i AGM-84H/K SLAM-ER, oraz bomby kierowane GBU-32 JDAM. Operacje te są odpowiedzią na eskalację ataków Huti, które w 2024 roku zredukowały ruch żeglugowy przez Morze Czerwone o blisko dwie trzecie, zmuszając firmy takie jak Maersk do zmiany tras na kosztowne objazdy wokół Przylądka Dobrej Nadziei.

Szczegóły incydentu

Przebieg zdarzenia

Do wypadku doszło 28 kwietnia 2025 roku w hangarze USS Harry S. Truman podczas rutynowego przemieszczania jednomiejscowego myśliwca F/A-18E Super Hornet, należącego do eskadry VFA-136 „Knighthawks”. Samolot był holowany przez ciągnik pokładowy w kierunku windy, gdy załoga straciła nad nim kontrolę, co doprowadziło do wypadnięcia zarówno maszyny, jak i ciągnika za burtę. Kluczowe szczegóły obejmują:

• Czas: Incydent miał miejsce w ciągu dnia, choć dokładna godzina nie została podana w źródłach.
• Lokalizacja: Morze Czerwone, w rejonie operacji przeciwko Huti, prawdopodobnie w pobliżu cieśniny Bab al-Mandab.
• Personel: Wszyscy marynarze zaangażowani w operację holowania zdołali bezpiecznie się oddalić, a jeden z nich odniósł drobne obrażenia, nie wymagające hospitalizacji.
• Straty materialne: Utracono F/A-18E Super Hornet (wartość ok. 60–73 milionów USD) oraz ciągnik pokładowy. Samolot zatonął, a źródła wskazują, że nie podjęto jeszcze decyzji o jego odzyskaniu.

Rola manewru unikowego

Według doniesień USNI News i CNN, incydent był bezpośrednio związany z gwałtownym manewrem unikowym („hard turn”), który USS Harry S. Truman wykonał w odpowiedzi na atak Huti.

• Atak Huti: Huti, wspierani przez Iran, zgłosili użycie 18 rakiet balistycznych i manewrujących oraz jednego drona w ataku na grupę uderzeniową USS Harry S. Truman. Choć CENTCOM nie potwierdziło szczegółów, źródła wskazują, że manewr był reakcją na bezpośrednie zagrożenie.
• Wpływ na hangar: Ostry skręt, możliwy dzięki zwrotności lotniskowców klasy Nimitz, prawdopodobnie spowodował przechylenie pokładu, destabilizując samolot podczas holowania. Drugi urzędnik obrony USA poinformował, że F/A-18E znajdował się na windzie hangaru, gdy zsunął się za burtę.

Charakterystyka F/A-18E Super Hornet

F/A-18E Super Hornet, produkowany przez Boeinga, to jednomiejscowy, dwusilnikowy myśliwiec wielozadaniowy, wykorzystywany przez US Navy do:

• Ataków precyzyjnych na cele naziemne.
• Walki powietrznej.
• Rozpoznania i zwalczania celów morskich.
  Samolot, mierzący ok. 18 metrów długości i 13,5 metra rozpiętości skrzydeł, jest kluczowym elementem Carrier Air Wing 1. Jego utrata, choć nie krytyczna dla misji, stanowi znaczącą stratę finansową i operacyjną.

Przyczyny i śledztwo

Główne czynniki

• Manewr unikowy: Gwałtowny skręt USS Harry S. Truman jest uznawany za główny czynnik przyczyniający się do incydentu. Lotniskowce klasy Nimitz, mimo wyporności ok. 100 000 ton, mogą wykonywać szybkie manewry, co w połączeniu z operacją w hangarze mogło zaskoczyć załogę.
• Utrata kontroli: US Navy potwierdziła, że załoga holująca straciła kontrolę nad samolotem, choć nie podano, czy wynikało to z błędu ludzkiego, awarii sprzętu, czy braku zabezpieczeń.
• Warunki operacyjne: Intensywne operacje w Morzu Czerwonym, połączone z ciągłym zagrożeniem ze strony Huti, mogły wpłynąć na presję czasową i organizację pracy w hangarze.

Śledztwo US Navy

Marynarka wojenna USA wszczęła dochodzenie, które koncentruje się na:

• Analizie procedur holowania w hangarze podczas manewrów bojowych.
• Ocenie przygotowania załogi pokładowej do działań w sytuacjach kryzysowych.
• Sprawdzeniu stanu technicznego ciągnika pokładowego i systemów mocowania samolotu.
• Ocenie decyzji dowódcy o wykonaniu manewru unikowego w trakcie operacji w hangarze.

Śledztwo może potrwać tygodnie, a jego wyniki prawdopodobnie wpłyną na przyszłe protokoły bezpieczeństwa na lotniskowcach.

Kontekst wcześniejszych incydentów

Historia problemów USS Harry S. Truman

Obecne rozmieszczenie USS Harry S. Truman, rozpoczęte we wrześniu 2024 roku, obfituje w trudności:

• Grudzień 2024: Krążownik USS Gettysburg, będący częścią grupy uderzeniowej, omyłkowo zestrzelił inny myśliwiec F/A-18F Super Hornet w incydencie „friendly fire” podczas operacji przeciwko dronom Huti. Obaj piloci bezpiecznie się katapultowali, ale wydarzenie to ujawniło problemy z koordynacją w grupie.
• Luty 2025: Lotniskowiec zderzył się z panamskim statkiem handlowym Besiktas-M w pobliżu Port Said w Egipcie, co spowodowało uszkodzenia rufy, dwóch magazynów i przestrzeni konserwacyjnej. Kolizja doprowadziła do odwołania dowódcy okrętu, kpt. Dave’a Snowdena, którego zastąpił kpt. Christopher „Chowdah” Hill.
• Historyczne incydenty: W lipcu 2022 roku inny F/A-18 Super Hornet został zmieciony z pokładu USS Harry S. Truman przez silny wiatr podczas zaopatrzenia na Morzu Śródziemnym. Samolot udało się odzyskać z głębokości 9500 stóp, co pokazuje techniczne możliwości US Navy w takich operacjach.

Wyzwania operacyjne

Seria incydentów wskazuje na ekstremalne warunki operacyjne w Morzu Czerwonym, gdzie grupa uderzeniowa działa pod ciągłą presją ataków Huti. Codzienne misje bojowe, połączone z koniecznością szybkich reakcji na zagrożenia, zwiększają ryzyko wypadków, szczególnie w środowisku tak złożonym jak pokład lotniskowca.

Konsekwencje incydentu

Straty materialne

• Koszt finansowy: Utrata F/A-18E Super Hornet to strata rzędu 60–73 milionów USD, w zależności od źródła. Ciągnik pokładowy, choć znacznie tańszy, również wymaga zastąpienia. Brak informacji o uzbrojeniu na pokładzie samolotu, co mogłoby zwiększyć straty.
• Odzyskanie wraku: Morze Czerwone ma średnią głębokość 1600 stóp, co czyni odzyskanie samolotu technicznie możliwym, ale kosztownym i ryzykownym w obliczu trwających operacji bojowych. US Navy nie potwierdziła planów odzyskania wraku, co może być podyktowane priorytetami misji.
• Wpływ na misję: US Navy podkreśla, że grupa uderzeniowa pozostaje „w pełni zdolna do misji”, co sugeruje, że utrata jednego z ok. 40–50 samolotów Carrier Air Wing 1 nie wpłynie znacząco na operacje. Niemniej, incydent może wymagać reorganizacji harmonogramu lotów i dodatkowego obciążenia dla pozostałych maszyn.

Wpływ na morale i wizerunek

• Morale załogi: Kolejny incydent w krótkim czasie może negatywnie wpłynąć na morale załogi, szczególnie w kontekście intensywnej misji. Szybka reakcja marynarzy, którzy uniknęli poważnych obrażeń, świadczy jednak o ich wyszkoleniu i dyscyplinie.
• Wizerunek US Navy: Utrata kosztownego samolotu w wyniku pozornie rutynowej operacji rodzi pytania o procedury bezpieczeństwa i skuteczność obrony przed atakami asymetrycznymi. Analitycy, tacy jak Charles Lister z Middle East Institute, sugerują, że incydent podkreśla zdolność Huti do zmuszania USA do ryzykownych manewrów, co może być wykorzystane propagandowo przez Iran i inne państwa.

Geopolityczne implikacje

• Huti i Iran: Atak Huti, który wywołał manewr unikowy, uwypukla rosnące zagrożenie ze strony ich zdolności rakietowych i dronowych. Incydent może skłonić USA do dalszej eskalacji operacji przeciwko Huti lub inwestycji w systemy obrony, takie jak ulepszone wersje Phalanx CIWS, które wcześniej okazały się niewystarczające w bliskich starciach.
• Międzynarodowe postrzeganie: Strata samolotu może być wykorzystana przez przeciwników USA, takich jak Iran czy Rosja, jako dowód na podatność amerykańskich sił morskich. Jednocześnie USA będą dążyć do zminimalizowania wpływu incydentu na postrzeganie ich dominacji morskiej, podkreślając zdolność grupy uderzeniowej do kontynuacji misji.
• Reakcje sojuszników: Państwa koalicji, takie jak Wielka Brytania, uczestniczące w operacji Prosperity Guardian, mogą zwiększyć wsparcie dla USA w regionie, aby przeciwdziałać Huti i zapobiec dalszemu destabilizowaniu szlaków żeglugowych.

Reakcje i odbiór społeczny

Doniesienia medialne

Incydent został szeroko omówiony w mediach międzynarodowych i polskich:

• Media międzynarodowe: CNN, USNI News, The Aviationist i Reuters podkreślają rolę ataku Huti w incydencie, zwracając uwagę na trudny kontekst operacyjny USS Harry S. Truman. CNN poinformowała, że samolot zatonął, a manewr unikowy był kluczowym czynnikiem.
• Media polskie: Polskie źródła, takie jak RMF24 i portalstoczniowy.pl, relacjonowały stratę myśliwca wartego ok. 60 milionów USD, zwracając uwagę na kuriozalny charakter zdarzenia.

Reakcje na platformie X

Na platformie X incydent wywołał ożywioną dyskusję:

• Polska: Użytkownicy, tacy jak @RMF24pl i @WarNewsPL1, informowali o stracie F/A-18E, podkreślając jego wartość i nietypowość zdarzenia. Komentarze często zawierały żartobliwe uwagi o „zsunięciu się” samolotu z pokładu.
• Międzynarodowo: Posty w języku angielskim, np. @realTuckFrumper, skupiały się na kosztach samolotu (ok. 66 milionów USD), podczas gdy użytkownicy w innych językach, jak @GibisVB (czeski) czy @Cardoso (portugalski), zwracali uwagę na manewr unikowy i potencjalne błędy proceduralne.
• Komentarze analityczne: Niektórzy użytkownicy, np. @sentdefender, wskazywali na szerszy kontekst ataków Huti, sugerując, że incydent jest wynikiem złożonych problemów operacyjnych i taktycznych.

Reakcje Huti

Huti, poprzez swojego rzecznika Brig. Gen. Yahya Sare’e, twierdzili, że ich atak 28 kwietnia, obejmujący 18 rakiet i drona, był skierowany przeciwko USS Harry S. Truman. Choć brak dowodów na uszkodzenia okrętu, ich oświadczenie miało na celu propagandowe wzmocnienie wizerunku grupy jako zdolnej do konfrontacji z USA.

Szerszy kontekst i wnioski

Wyzwania asymetryczne w Morzu Czerwonym

Morze Czerwone to strategiczny obszar, gdzie Huti, mimo ograniczonego potencjału militarnego, skutecznie wykorzystują tanie drony i rakiety do destabilizacji operacji USA i ich sojuszników. Ich zdolność do zmuszania potężnych okrętów, takich jak USS Harry S. Truman, do ryzykownych manewrów wskazuje na ewolucję wojny asymetrycznej, która wymaga nowych strategii obronnych, takich jak:

• Wzmocnienie systemów wykrywania i zwalczania dronów.
• Rozmieszczenie dodatkowych okrętów eskortujących dla ochrony lotniskowców.
• Zwiększenie inwestycji w technologie antyrakietowe, np. lasery kierowanej energii.

Znaczenie procedur bezpieczeństwa

Incydent uwypukla potrzebę dostosowania procedur bezpieczeństwa na pokładzie lotniskowców do warunków bojowych. Gwałtowne manewry, choć konieczne dla ochrony okrętu, wymagają lepszej koordynacji między mostkiem a hangarami. Możliwe, że śledztwo doprowadzi do wprowadzenia nowych protokołów, takich jak:

• Wstrzymywanie operacji w hangarze podczas manewrów unikowych.
• Ulepszenie systemów mocowania samolotów podczas przemieszczania.
• Dodatkowe szkolenia dla załóg pokładowych w sytuacjach kryzysowych.

Perspektywy na przyszłość

• Krótkoterminowe: US Navy prawdopodobnie skoncentruje się na utrzymaniu zdolności operacyjnych grupy uderzeniowej, minimalizując wpływ incydentu na misję „Rough Rider”. Decyzja o odzyskaniu wraku będzie zależała od kosztów i priorytetów operacyjnych.
• Długoterminowe: Incydent może przyspieszyć inwestycje w technologie obronne przeciwko zagrożeniom asymetrycznym oraz reformy w procedurach operacyjnych US Navy. W szerszym kontekście, eskalacja konfliktu z Huti może wymagać większego zaangażowania międzynarodowej koalicji, takiej jak Operation Prosperity Guardian, do stabilizacji regionu.

Podsumowanie

Wypadek na USS Harry S. Truman 28 kwietnia 2025 roku, w wyniku którego utracono F/A-18E Super Hornet i ciągnik pokładowy, jest efektem połączenia gwałtownego manewru unikowego w odpowiedzi na atak Huti oraz utraty kontroli nad samolotem podczas holowania. Zdarzenie, choć nie wpłynęło na zdolności operacyjne grupy uderzeniowej, podkreśla trudności operacyjne w Morzu Czerwonym, gdzie zagrożenia asymetryczne testują granice amerykańskiej potęgi morskiej. Śledztwo US Navy powinno dostarczyć odpowiedzi na pytania o procedury bezpieczeństwa, podczas gdy geopolityczne implikacje incydentu mogą wpłynąć na dalsze działania USA przeciwko Huti i ich sponsorom. W obliczu rosnącej rywalizacji w regionie, incydent ten jest przypomnieniem o złożoności współczesnych operacji morskich i potrzebie ciągłego dostosowywania się do nowych wyzwań.

Źródła: USNI News, CNN, The Aviationist, Reuters, Stars and Stripes, The Gateway Pundit, portalstoczniowy.pl, posty na platformie X.